30 January 1362 . Pro Assalhilda de Luk’

|1| Edwardus Dei gracia rex Anglie, dominus Hibernie et Aquitanie, dilecto et fideli suo Arnaldo Sauvage, maior civitatis nostre |2| Burdegale et dilecti et fidelis nostri Johannis de Chiverston, nuper senescalli nostri in Vasconia locum tenenti, salutem. Gravem |3| querelam Petri, domini de Luk’ recepimus continentem quod, cum Johanna de Farges, nomine et loco Assalhide de |4| Luk’, petierit coram vobis versus predictum Johannem, ut jus ipsius Assalhide, tertiam partem dicti loci de Luk’ cum |5| pertinenciis, coram vobis, ut locum tenente dicti nuper senescalli in curia nostra Vasconie, et licet predictus Petrus coram |6| vobis exhibuerit cartas et evidencias et diversas rationes sufficientes proposuerit, per quas prefata Johanna, nomine quo |7| supra, ab actione sua de tertia parte predicta excludi debeat, et super hoc dedistis dictis partibus certum diem ad |8| comparendum coram vobis in curia nostra predicta, ad justiciam in hac parte recipiendam. Vos tamen, pendente huiusmodi |9| dilatione ante diem predictum, prefatis Johanne de Farges et Assalhide, non judicialiter sed propria voluntate vestra, |9| possessionem tertie partis dicti loci de Luk’, contra justiciam et foros et consuetudines patrie, liberari fecistis in ipsius Petri |10| dampnum non modicum et gravamen. A quoquidem gravamine dictus Petrus ad nos, ut ad superiorem |11| dominum ducatus Aquitanie, appellavit, unde nobis supplicavit ut aliquos fideles nostros ad dictam appellationem |12| audiendam et terminandam constituere curaremus. Et quia aliquos judices ad huiusmodi appellationes audiendas |13| nondum assignavimus, set de eis ordinabimus infra breve, vobis mandamus quod in processu predicto coram vobis |14| sic inchoato, ulterius minime procedatis, quousque cum fideles nostri, quos judices appellationum predictarum ordinaverimus, |15| ad partes illas venerint et aliud super hoc a nobis habueritis in mandatis, et si quid post et contra appellationem |16| predictam innovatum aut attemptatum fuerit, id sine dilatione revocari et adnullari at ad statum pristinum |17| reduci faciatis, nolentes quod medio tempore aliquod tempus eidem Petro currat, quominus liberam facul-|18|-tatem habeat, tunc sicut nunc, appellationem suam prosequendi. Datum Westm’, xxx die januarii, |19| anno regni nostri tricesimo sexto.

Per ipsum regem et consilium.

8 April 1362 . De bladis traducendis .

Rex universis et singulis vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris et aliis fidelibus suis ad quos etc., salutem. Sciatis quod de |2| gracia nostra speciali concessimus dilecto nobis Rogero de Swofham quod ipse centum quarteria frumenti in portu de Brigge-|3|-Water carcare et ea exinde ad partes Vasconie ducere possit. Et ideo vobis mandamus quod ipsum Rogerum dicta centum |4| quarteria frumenti in portu predicto carcare et ea exinde ad partes Vasconie, solutis prius custumis inde debitis, ducere permittatis in forma predicta, |5| quibuscumque mandatis seu proclamationibus in contrarium factis non obstantitbus. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, viij die aprilis.

Per ipsum regem.

5 May 1362 . De villa de Mountsegur, Corone annexa. ¹

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Regiam decet majestatem illis favorem et graciam impartiri quos bene meritos noverit |2| et regiis obsequiis invenerit promptiores. Volentes igitur dilectos et fideles nostros juratos et communitatem ville nostre de Mount-|3|-segur in Basadees, ² infra ducatum nostrum Aquitanie, qui erga nos et progenitores nostros quondam reges Anglie bene et |4| fideliter se gesserunt temporibus retroactis, regiis attolli favoribus, villam predictam Corone nostre Anglie annectimus |5| et unimus, quare volumus, statuimus et ordinamus, pro nobis et heredibus nostris, quod predicta villa Corone dicti regni |6| nostri de cetero unita remaneat et annexa, ut est dictum, et quod a Corona predicta, nisi futuro heredi Anglie, per |7| venditionem, donationem, permutationem seu quovis alio titulo, non segregetur vel transferatur ullo modo. In cuius rei etc. Teste rege. Apud Westm’, quinto die maii.

Per ipsum regem et consilium.

29 May 1362 . De protectione .

Nicholaus Houte de Warewyk qui in obsequium regis ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, xxix die maii.

Per testimonium comitis Warr’.

26 May 1362 . De licencia placitandi per procuratorem .

Rex etc., universis et singulis senescallis, constabulariis, judicibus, castellanis, prepositis et omnibus aliis officialibus, ballivis et ministris |2| in dominio nostro Aquitanie constitutis qui nunc sunt vel qui pro tempore erunt, aut eorum loca tenentibus ad quos etc., salutem. Volentes |3| dilectum nobis magistrum Guillelmus de Vallaquarta et Isabellam uxorem eius favore prosequi gracioso, concessimus eis quod ipsi omnimodas |4| causas vel lites pro ipsis vel contra ipsos in dicto dominio iam motas vel movendas, nisi cause et lites ille nos et heredes nostros |5| specialiter tangant, per procuratorem sufficientem potestatem ad hoc habentem prosequi, tueri et defendere valeant, consuetudine |6| contraria non obstante. Et ideo vobis et cuilibet vestrum mandamus quod in huius[modi] causis et litibus, coram vobis ventilatis vel |7| ventilandis, pro ipsis Guillelmo et Isabella vel contra ipsos, procuratorem ipsorum, cum sufficienti potestate, coram vobis acce-|8|-dentem, nisi huiusmodi cause et lites nos vel heredes nostros tangant, ut premittitur, vice et nomine eorumdem Guillelmi et Isabelle |9| admittatis, de gracia nostra speciali, ipsos Guillelmum et Isabellam racione non comparitionis personalis coram vobis non molestantes in |10| aliquo seu gravantes. In cuius etc,. quamdiu nobis placuerit duraturas. Datum apud Westm’, xxvj° die maii.

Per consilium.

2 June 1362 . Pro Geraldo de Tartas .

Rex, seneschallo suo Vasconie qui nunc est vel qui pro tempore fuerit vel eius locum tenenti, necnon castellano |2| de Burgo ¹ et vestrum cuilibet, salutem. Ex parte dilecti et fidelis nostri Geraldi de Tartas, domini de Puyane, ² nobis est graviter conquerendo |3| monstratum quod, cum ipse locum de la Olyvardre ³ cum pertinenciis, qui fuit Arnaldi Osmon a longo tempore, vrtute |4| donationis per nos sibi facte possiderit et pacifice tenuerit, quidam adversarii ipsius Geraldi ipsum de dicto |5| loco exheredare machinantes, eumdem Geraldum a possessione dicti loci injuste amoverunt et eumdem |6| locum sic detinent occupatum in ipsius Geraldi dampnum non modicum et exheredationis periculum manifestum. |7| Super quo idem Geraldus nobis supplicavit sibi per nos remedium adhiberi. Nos volentes super premissis fieri |8| quod est justum, vobis et cuilibet [vestrum], conjunctim et divisim, mandamus quod, si vobis constiterit ita esse |9|, tunc ipsum Geraldum in plenam possessionem loci predicti poni et ad statum pristinum reduci ac in eadem |10| possessione, quousque Edwardus, princeps Wallie, primogenitus noster carissimus quem locum nostrum tenentem in |11| dominio nostro Aquitanie constituimus, ad partes eiusdem dominii venerit, manuteneri e] defendi faciatis, prout de jure et |12| secundum foros et consuetudines partium predictarum fuerit faciendum, remota appellatione quacumque. Datum apud Westm’, |13| secundo die junii.

Per ipsum regem.

1 March 1362 . De bladis traducendis .

Rex, universis et singulis admirallis, vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris et aliis fidelibus suis ad quos etc., salutem. |2| Sciatis quod concessimus dilecto nobis Philippo Cole de Chichestre quod ipse centum quarteria frumenti, per se vel per servientes |3| suos, in portu Cicestre carcare et ea exinde versus partes Vasconie ducere possit. Et ideo vobis mandamus quod ipsum |4| Philippum dicta centum quarteria frumenti in portu predicto carcare et ea exinde ad dictas partes Vasconie ducere permittatis, |5| aliquo mandato nostro vobis in contrarium directo non obstante. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, primo die martii.

Per ipsum regem.

30 January 1362 . De licencia placitandi per procuratorem .

Rex universis et singulis senescallis, constabulariis, judicibus, castellanis, prepositis et omnibus aliis officialibus, ballivis |2| et ministris in ducatu nostro Aquitanie constitutis qui nunc sunt vel qui pro tempore fuerint aut eorum loca tenentibus ad |3| quos etc., salutem. Volentes dilectum et fidelem nostrum Johannem de Loveyns, chivaler et Assalhidam de Farges favore |3| prosequi gracioso, concessimus eis quod omnimodas causas vel lites pro ipsis vel contra ipsos in dicto ducatu iam motas vel |4| movendas, nisi cause et lites ille nos vel heredes nostros specialiter tangant, per procuratorem sufficientem potestatem |5| ad hoc habentem, prosequi, tueri et defendere valeant, consuetudine contraria non obstante. Et ideo vobis et cuilibet |6| vestrum mandamus quod in huiusmodi causis et litibus coram vobis ventilatis vel ventilandis, pro ipsis Johanne et Assahilda |7| vel contra ipsos, procuratorem ipsorum cum sufficienti potestate coram vobis accedentem, nisi huiusmodi cause et lites nos |8| vel heredes nostros tangant, ut premitttitur, vice et nomine eorumdem Johannis et Assalhide, admittatis de gracia nostra |10| speciali, ipsos Johannem et Assalhidam ratione non comparitionis personalis coram vobis non molestantes in aliquo seu |11| gravantes. In cuius etc., per unum annum duraturas. Datum apud Westm’, xxx die januarii.

Per consilium.

25 February 1362 . De bladis traducendis .

Rex universis et singulis vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris et aliis fidelibus suis ad quos etc., salutem. Sciatis quod |2| concessimus Philippo Cole de Cicester quod ipse centum et viginti quarteria frumenti in portu de Cicester in batellis ponere et exinde |3| usque portum de Sutht’ et ibidem in navibus carcare et exinde ad partes Vasconie ducenda. Et ideo vobis mandamus quod |4| ipsum Philippum frumentum predictum in dicto portu Cicestri in batellis ponere et exinde usque portu Sutht’ carcare et ibidem in |5| navibus carcare et exinde ad partes Vasconie ducere permittatis, in forma predicta, aliquo mandato nostro prius in contrarium facto |6| non obstante. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, xxv die februari.

Per consilium.

30 March 1362 .

Rex dilecto et fideli suo Arnaldo Sauvage, locum tenenti senescalli nostri in Vasconia et constabulario nostro Burdegale, salutem. |2| Gravem querelam dilecti et fidelis nostri Arnaldi, nepotis et heredis Arnaldi de Durofforti, recepimus continentem |3| quod, cum nos nuper pro bono servicio quod prefatus Arnaldus defunctus nobis impendit, per cartam nostram dederimus et |4| concesserimus, pro nobis et heredibus nostris, eidem Arnaldo defuncto et heredibus suis, diversa terras et loca, cum jurisdictione alta |5| et bassa, mero et mixto imperio, in loco de Podyo Pynesio, in dominio et jurisdictione de Penne in Agenesio, ¹ et alibi in |6| partibus Vasconie, prout per cartas predictas plenius poterit apparere. Vos prefati locum tenens et constabularius predictum |7| Arnaldum nepotem a possessione terrarum dominii et jurisdictionis suarum predictarum, ipso Arnaldo nepote non vocato nec |8| juris ordine observato, injuste expulistis et amoveri fecistis, in ipsius Arnaldi nepotis dampnum non |9| modicum et gravamen et contra foros et consuetudines partium predictarum, a quoquidem gravamine dictus Arnaldus |10| nepos ad nos ut ad superiorem dominum dominii Aquitanie appelavit. Unde ex parte ipsius Arnaldi nepotis nobis est|11| supplicatum, ut appelationem predictam audire et fine debito terminare curaremus. Nos volentes in premissis |12| fieri quod est justum, vobis mandamus quod, visa appellatione predicta, si vobis constiterit ita esse, tunc in |13| processu super premissis coram vobis inchoato ulterius minime procedatis nec quicquam quod in prejudicium |14| appellantis in hac parte cedere poterit, attemptetis seu attemptari faciatis, quousque certi et fideles nostri |15| quos judices appellationum huiusmodi ordinaverimus ad partes illas pervenerint, et aliud super hoc a nobis |16| habueritis in mandatis. Et si quid post et contra appellationem predictam innovatum seu attemptatum |17| fuerit, id sine dilatione revocari et adnullari ac ad statum pristinum, in quo idem Arnaldus nepos et |18| heres antequam gravamen predictum sibi illatum fuerat extitit, interim reduci faciatis, nolentes quod, |20| medio tempore, aliquod tempus eidem Arnaldo nepoti currat quominus liberam facultatem habeat, |21| tunc sicut nunc, appellationem suam predictam prosequendi. Data apud Westm’, xxx die martii.

Per ipsum regem et consilium.

Same as above

2 May 1362 . De navibus arestandis

Rex universis et singulis vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris, magistris et marinariis navium et omnibus aliis fidelibus suis |2| ad quos etc., salutem. Sciatis quod assignavimus dilectum et fidelem nostrum Johannem de Cheverston et Ricardum Grenvill,|3| conjunctim et divisim, ad septem naves in portubus de Plummuth’, Dertmuth’ et Exmuth’, pro passagio ipsius|4| Johannis quem senescallum Vasconie confectimus et hominum ipsius Johannis versus dictas partes Vasconie in comitiva |5| sua profecturorum, capiendas et arestandas. Et ideo vobis mandamus quod eisdem Johanni et Ricardo, in executione premissorum, |6| intendentes sitis consulentes et auxiliantes, quotiens et prout per ipsos Johannem et Ricardum vel eorum alterum |7| super hoc, ex parte nostra, fueritis requisiti. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, secundo die maii.

Per ipsum regem.

6 June 1362 . De generali attornato .

Johannes de Chiverston qui in obsequium regis ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Ricardi Grenevill et |2| Johannis de Southden’, persone ecclesie de Honyton, sub alternatione, ad lucrandum etc, in quibuscumque curiis Anglie etc, per unum annum duraturas. Teste rege. Apud Westm’, vj die junii.

David de Wollore recepit attornamentum.

10 June 1362 . Pro executoribus testamenti Bernardi de Magistro, burgensis Burdegale

Rex senescallo suo Vasconie et constabulario suo Burdegale, conjunctim et divisim qui nunc sunt vel qui pro tempore |2| fuerint, salutem. Cum octavo die junii anno regni nostri tricesimo tertio, pro bono servicio quod dilectus nobis Geraldus de Magistro, |3| burgensis Burdegale nobis impendit in recompensationem dampnorum et jacturarum que in eodem servicio nostro sustinuit, conces-|4|-serimus et ad firmam dimisererimus eidem Bernardo eysacum vinorum extraneorum que in civitate et suburbiis Burdegale |5| venduntur ad tabernam et aliorum de quibus eysacus nobis dinoscitur pertinere, habendum, tenandum, levandum et percipiendum per dictum |6| Bernardum vel attornatum suum, cum omnibus juribus et deveriis ad dictum eysacum pertinentibus seu pertinere debentibus, a |7| festo Omnium Sanctorum tunc proxime futurum per sex annos proxime sequentes plenarie completos, reddendo inde nobis per annum |8| per manus constabularii nostri Burdegale qui pro tempore fuerit, quadraginta libras sterlingorum terminis consuetis, prout |9| in litteris nostris patentibus inde confectis plenius continetur. Et postmodum per alteras litteras nostras patentes concesserimus dilecto |10| et fideli nostro Johanni Brocas, militi, dictas quadraginta libras annuas quas dictus Bernardus nobis pro eysaco predicto sic |11| reddere tenebatur, percipidiendas per manus eiusdem Bernardi dicto sexennio durante et, completo eodem termino, per manus |12| proprias eiusdem Johannis ad totam vitam suam. Ac iam, ex parte Vitalis de Magistro, heredis et execu-|13|-toris testamenti predicti Bernardi defuncti, nobis est graviter conquerendo monstratum quod, cum tres anni de |14| dictis sex annis nondum sunt elapsi et idem executor dictas quadraginta libras annuas de firma eysaci predicti |15| annuatim durante dicto sexennio et arreragia eiusdem firme, si que fuerint, prefato Johanni solvere sit paratus, idem |16| tamen Johannes ipsum heredem et ¹ executorem de firma predicta ammovit et totum proficuum de dicto eysaco proveniens per manus suas |17| proprias percepit et ipsum heredem et executorem inde in aliquo intromittere non permittit, in ipsius heredis et ² executoris dampnum non modicum et |18| executionis testamenti predicti Bernardi retardationem et contra formam litterarum nostrarum, tam eidem Johanni quam prefato Bernardo |19| super hoc factarum ; per quod idem heres et ³ executor nobis supplicavit sibi per nos de remedio provideri. Nos volentes concessionem |20| nostram prefato Bernardo sic factam in suo robore permanere, vobis mandamus quod prefato heredi ⁴ et executori dictam firmam de |21| eysaco predicto sine dilatione restitui et liberari faciatis, levandam et colligendam per ser vel per deputatum suum ⁵ cum omnibus proficuis et emolumentis ad dictum eysacum pertinentibus |22|, juxta formam concessionis nostre predicte prefato Bernardo inde facte, ita quod idem heres et ⁶ executor de predictis quadraginta |23| libris annuis durante sexennio predicto et earum arreragiis, si que fuerint, eidem Johanni ⁷ respondeat et juxta formam litterarum nostrarum prefato |24| Johanni inde factarum. In cuius etc. Datum apud Westm’, x die junii.

Per ipsum regem et consilium.

14 June 1362 . Pro Poncio de Castellione et Johanna matre sua .

Rex senescallo suo Vasconie et constabulario suo Burdegale ac officiali suo Burdegale qui nunc sunt vel qui pro tempore |2| fuerint, aut eorum loca tenentibus, salutem. Ex parte Poncii de Castellione militis ¹ et Johanne de ² Cusannava, matris sue, nobis |3| est supplicatum ut, cum ipsi justis et veris titulis in justa et pacifica possessione loci, terre, hominum, reddituum, jurisdictionis |4| et aliorum jurium et deveriorum loci de Sancto Mamberto et ³ ipsius pertinenciis universis existentes, ab eadem possessione per magistrum |5| Reymundum de Bello Loco, procuratorem nostrum, per Arnaldum Sauvage, maiorem civitatis nostre Burdegale, locum tenentem |6| senescalli dominii nostri Aquitanie, ad hoc virtute cuiusdam mandati dilecti et fidelis nostri Johannis Chandos, vicecomitis Sancti Salvatoris in partibus Francie, locum nostrum tenentis, sub colore punctorum presentis pacis surrepticie, ut dicitur, impetrati, ⁴ assignatum, ad presentationem Oliveri de Burgo Charante, militis, patris ac tutoris et administratoris |7| Roberti, Menaldi et Margarite, liberorum eiusdem Oliveri, asserentis ipsos liberos successione |8| hereditari, per mortem Gaucelmi de Castellione, quondam domini dicti loci de Sancto Mamberto, in eodem loco ius |9| habere, ipsis Poncio et Johanna seu eorum procuratore non vocatis seu auditis, indebite et contra jura et consuetu-|10|-dines partium predictarum, impediti existent. Ipsique Poncius et Johanna, sentientes ipsos super hoc injuste gravatos, a |11| gravamine illo, ab ipsis Arnaldo et Raymundo et a quibuscumque actis seu processibus per ipsos seu eorum quemlibet in |12| ea parte factis, ad nos tanquam ad dominum superiorem dicti dominii Aquitanie, legitime appellaverunt, prout per instrumenta |13| publica inde confecta plenius poterit apparere, velimus dicte appellationis negocium audire et terminari jubere. Et |14| quia Edwardus, princeps Wallie, filius noster primogenitus quem locum nostrum tenentem in toto dominio nostro |15| Aquitanie et partibus adjacentibus constituimus, ad easdem partes in proximo est venturus, coram quo seu deputando per eum |16| omnes huiusmodi appellationes ad nos, ut ad superiorem dominum dominii predicti, in quibuscumque causis et processibus factas |17| volumus discuti et terminari, vobis mandamus quod dicte appellationis negocium in statu quo fuit quando ad nos |18| appellatum erat, teneri et permanere faciatis usque adventum dicti filii nostri, locum nostrum tenentis in dominio predicto ad partes |19| predictas. Et si quid post et contra appellationem predictam innovatum seu attemptatum fuerit, id sine dilatione |20| revocari et adnullari et ad statum pristinum reduci faciatis, volentes quod interim aliquod tempus eisdem Poncio |21| et Johanne non currat, quominus liberam habeant facultatem, tunc sicut nunc, appellationem suam predictam |22| prosequendi. Datum apud Westm’, xiiij die junii.

Per ipsum regem.

Same as above Pro Theobaldo de Castellione . ¹

Rex eisdem, salutem. Ex [parte] Theobaldi de Castellione nobis supplicatum est ut, cum pendente lite in curia nostra Vasconie |2| inter ipsum et Theobaldum agentem et Arnaldum de Labreto, dominum de Cubesaco defendentem, super jure turniburse loci |3| de Sancto Mamberto cum suis pertinitenciis, magister Reymundus de Bello Loco, procurator noster in dominio nostro Aquitanie ad man-|4|-datum Arnaldi Sauvage, maioris Burdegale locum tenentis senescalli dicti dominii nostri Aquitanie, Oliverum de Burgo |5| Charante, militem, patrem et administratorem Roberti, Menaldi et Margarete liberorum ipsius Oliveri seu eorum |6| procuratorem, asserentem ipsos liberos in loco predicto jus habere in possessionem eiusdem loci cum suis pertinenciis, dicto Theobaldo |7| aut eius procuratore in hac parte non vocato nec audito, posuisset, idem Theobaldus per Senotum de Casalibus |8| procuratorem suum, sentiens ipsum super hoc etc. ut supra, mutatis mutandis. Datum etc., ut supra. ²

24 June 1362 . De salva gardia

Rex universis et singulis senescallis, constabulariis, castellanis, prepositis, ministris et omnibus aliis ballivis et fidelibus |2| suis in dominio Aquitanie constitutis ad quos etc., salutem. Volentes dilectus nobis Eliam de Sudor favore prosequi gracioso, |3| ipsum Eliam, homines et familias suas et justas possessiones et bona sua quecumque suscepimus in protectionem et defen-|4|-sionem nostram, necnon in salvam gardiam nostram specialem. Et ideo vobis et cuilibet vestrum injungimus et mandamus quod |5| ipsum Eliam, homines et familias suas ac justas possessiones et bona sua quecumque manuteneatis, protegatis |6| et defendatis, non inferentes eis vel, quantum in vobis est, ab aliis inferri permittentes injuriam, molestiam, dampnum, |7| violentiam, impedimentum aliquod seu gravamen. Et si quid eis forisfactum, injuriatum vel contra eos indebite attemptatum |8| fuerit, id sine dilatione corrigi et ad statum debitum reduci faciatis, prout ad vos et quemlibet vestrum noveritis pertinere, penon-|9|-cellas super domibus suis in signum presentis salve gardie poni, prout moris fuerit, facientes. In cuius etc., quamdiu |10| nobis placuerit duraturas. Datum apud Westm’, xxiiij die junii.

26 May 1362 . De salva gardia

Rex senescallo suo Vasconie, necnon castellanis villarum de Reula et de Sancto Machario et de Marmanda, ceterisque castellanis, |2| prepositis, ballivis et ministris nostris in dominio nostro Aquitanie constitutis qui nunc sunt ¹ vel qui pro tempore erunt et eorum loca tenen-|3|-tibus ad quos etc., salutem. Volentes dilectum nobis in Christo abbatem abbatie Sancti Eparchi in suburbio Engolisme favore prosequi |4| gracioso, suscepimus ipsum abbatem ac eius familias, clericos, presbiteros, feodatarios et dictam abbatiam cum decimis, bonis et redditibus |5| universis ad illam pertinentibus et omnes alias justas possessiones suas in protectionem et defensionem nostram et in salvam |6| gardiam nostram specialem. Et ideo vobis et cuilibet vestrum injungimus et mandamus quatinus ipsum abbatem, abbatiam, familias |7| feodatarios in suis justis possessionibus manuteneatis, protegatis et ab inimicis et violenciis indebitis defendatis, non infe-|8|-rentes eis seu, quantum in vobis est, ab aliis inferri permittentes, in personis, rebus aut aliis bonis suis quibuscumque, injuriam, |9| molestiam, dampnum, impedimentum aliquod seu gravamen. Et si quid eis forisfactum vel contra eos indebite attemptatum fuerit, |10| id eis sine dilatione emendari et reformari et ad statum debitum reduci faciatis, prout ad vos et vestrum quemlibet noveritis pertinere, |11| presentem salvam gardiam nostram omnibus personis quibus expedire videritis, cum requisiti fueritis, ne quis in hac parte per |12| ignoranciam se excusare valeat, intimantes et, in signum huius salve gardie nostre, vexilla nostra seu penoncellas in |13| domibus et bonis suis prefigentes. In cuius etc., quamdiu nobis placuerit duraturas. Datum apud Westm’, xxvj die maii.

Per consilium.

26 May 1362 . De salva gardia

Rex universis et singulis senescallis, constabulariis, castellanis, prepositis, ministris et omnibus aliis ballivis et fidelibus |2| suis in dominio Aquitanie constitutis ad quos etc., salutem. Volentes dilectos nobis Petrum de Cappanet et Guillelmum de Cappanet, |3| fratrem eius, favore prosequi gracioso, ipsos Petrum et Guillelmum, homines, familias suas et justas possessiones et bona sua |4| quecumque suscepimus in protectionem et defensionem nostram, necnon in salvam gardiam nostram specialem. Et ideo vobis |5| et cuilibet vestrum injungimus et mandamus quod ipsos Petrum et Guillelmum, homines et familias suas ac justas possessiones |6| et bona sua quecumque manuteneatis, protegatis et defendatis, non inferentes eis vel, quantum in vobis est, ab aliis |7| inferri permittentes injuriam, molestiam, dampnum, violentiam, impedimentum aliquod seu gravamen. Et si quid eis |8| forisfactum, injuriatum vel contra eos indebite attemptatum fuerit, id sine dilatione corrigi et ad statum debitum reduci faciatis, |9| prout ad vos et quemlibet vestrum noveritis pertinere, penoncellas super domibus suis in signum presentis salve gardie,|10| prout moris fuerit, facientes. In cuius etc. ¹ quamdiu nobis placuerit ² duraturas. Datum apud Westm’, xxvj die maii.

Per consilium. ³

Same as above De generali attornato

Idem Robertus habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Ricardi de Baiocis, filii Ricardi de Baiocis, chivaler et Hugonis de Wodeford’, |2| persone ecclesie Beate Marie de Melton Magna, sub alternatione, ad lucrandum etc., per idem tempus duraturas. Presentibus etc. Teste rege, ut supra.

Johannes de Codyngton recepit attornamentum.

8 June 1362 . De equis appreciandis.

Rex constabulario suo Burdegale qui nunc est vel qui pro tempore fuerit vel eius locum tenenti, salutem. Cum dilectus et |2| fidelis noster Johannes de Chevereston in obsequium nostrum ad partes Vasconie cum divversis ¹ hominibus ad arma et sagittariis sit |3| profecturus, per quod ipsum Johannes et homines suos predictos quamplures equos ad deserviendum sibi in dicto obsequio nostro in partibus |4| predictis habere oportebit, nos volentes eidem Johanni et hominibus suis predictis de precio equorum suorum predictorum, in casu quo equi |5| illi in obsequio nostro de guerra deperditi fuerint, satisfieri prout decet, vobis mandamus quod omnes equos de guerra |6| appreciari solitos ² quos predictus Johannes et homines sui predicti ad dictas partes Vasconie secum adduxerint, more solito appreciari |7| faciatis, nos in cancellaria nostra Anglie de numero et precio equorum per vos sic appreciandorum, ac de nominibus et coloribus eorumdem et |8| qui et quot inde in dicto servicio nostro perditi fuerint et quorum et qualiter et quo modo, sub sigillo nostro quo utimur in dominio nostro predicto, |9| distincte et a parte certificantes. Datum apud Westm’, viij die junii. ³

Per ipsum regem.

6 June 1362 . De attornatis.

Johannes Breton, chivaler qui cum Johanne de Chiverston in obsequium regis ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras regis de generali attornato, |2| sub nominibus Johannis de Tamworth et Ricardi Carbonel, sub alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie, per unum |4| annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, vj die junii.

Ricardus de Ravenser recepit attornamentum.

4 June 1362 . De navibus arrestandis.

Rex dilecto sibi Waltero Huwet, custodi omnium aquarum suarum de Poyters et Poytou’, salutem. Quia magno numero navium pro passagio ca-|2|-rissimi primogeniti nostri Edwardi, principis Wallie et aliorum fidelium nostrorum ad partes Vasconie indigemus, per quod omnes |3| naves pro transitu maris aptas in diversis portubus regni nostri arestari et usque ad portum de Plummmuth’ duci et ibidem congregari |4| ordinavimus, vobis mandamus quod omnes naves, portagii quinquaginta doliorum et ultra, de regno nostro Anglie in portu de la Baye et in |5| aliis portubus vicinis, infra ballivam vestram iam existentes, et ad eosdem portus ex nunc venientes, de tempore in tempus, |6| cum ibidem venerint, arestari et sufficientem securitatem de dominis, magistris et marinariis navium predictarum capi faciatis, quod naves ille |7| erunt apud dictum portum de Plummuth’ citra festum Assumptionis Beate Marie Virginis proxime futurum, vel in eodem festo ad |8| ultimum, prompte et parate ad proficiscendum exinde cum eodem primogenito nostro et aliis fidelibus nostris versus dictas partes Vasconie, |9| prout magistris et marinariis navium earumdem tunc injungetur ex parte nostra, nos in cancellaria nostra de securitate predicta ac de |10| assumptionis sub sigillo vestro distincte et a parte certificantes. Et hoc, sicut de vobis confidimus, nullatenus omittatis. Teste |11| rege, apud Westm’, quarto die junii.

Per ipsum regem.

6 July 1362 . De bladis educendis.

Rex universis et singulis admirallis, vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris et aliis fidelibus suis ad quos etc., salutem. Sciatis |2| quod concessimus dilecto nobis Petro de la Crote, mercatori de Vasconia, quod ipse ducenta dolia frumenti, per se vel per servientes suos, |3| in portu de Sandewico carcare et ea exinde usque civitatem nostram Burdegale ducere possit. Et ideo vobis mandamus quod |4| ipsum Petrum dicta ducenta dolia frumenti in portu predicto carcare et ea exinde ad dictam civitatem Burdegale ducere |5| permittatis, aliquo mandato nostro vobis prius in contrarium directo non obstante. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, sexto die julii.

14 June 1362 . Pro Civitate Lemovicensis, de guettis et excubiis faciendis

Rex senescallo suo Lemovicensi ac judicibus civitatis Lemovicensis, ceterisque justiciariis nostris qui nunc sunt vel qui pro tempore |2| fuerint, vel eorum loca tenentibus, salutem. Quia intelleximus quod quidam inimici nostri ville Castri nostri Lemovicensis |3| insidiantur et eam pro viribus invadere et capere nituntur et a longo tempore minabantur eidem, et sic eadem villa in maximo |4| periculo existit, nisi de securiori custodia provideatur eidem, et quod nonnulli habitatores ville predicte et partium adja-|5|-centium qui et eorum bona, tam guerrarum et necessitatis temporibus, in eadem villa sunt salvata, guetta et excubias |6| super muros eiusdem ville et alibi, una cum aliis habitatoribus ville illius, facere et expensis pro constructione, reparatione, |7| emendatione et defensione murorum et fortaliciorum ville predicte ac pontium, fontium et viarum, infra et extra eandem villam, et |8| pro aliis oneribus et necessariis dicte ville incumbentibus, factis et faciendis, ante hec tempore ¹ contribuere recusarunt et |9| adhuc recusant, allegantes nobiles, monetarios, operarios et alios qui refugium et tuitionem corporum et bonorum suorum, |11| tempore necessitatis in dicta villa habent, ratione privilegiorum eis concessorum de huiusmodi guettis, excubiis, expensis et |12| oneribus, quietos esse, ipsosque habitatores, nisi dicti privilegiati ad guetta et excubias predicta facienda et de expensis et aliis |13| necessariis predictis onerentur, inde onerari non debere, per quod dicta villa quoad illos remanet indefensa, unde tam nobis quam |14| populo nostro dicte ville ac partibus adjacentibus grave periculum et dampnum evenire posse formidantur, nisi citius remedium adhi-|15|-beatur oportunum. Nos volentes salvationi et defensioni ville predicte, ac indempnitati ville predicte et patrie et populi nostri |16| in partibus illis providere, ut tenemur, advertentesque justum esse et consonum rationi quod omnes illi qui refugium et tuitionem |17| corporum et bonorum suorum, tempore necessitatis, in dicta villa habent et habituri sunt, sumptibus et expensis pro defensi-|18|-one et aliis necessariis dicte ville subvenire teneantur, vobis et vestrum cuilibet, conjunctim et divisim, committimus et |19| mandamus firmiter injungentes quod omnes et singulos habitatores dicte ville et suburbiorum eiusdem, tam nobiles, mone-|20|-tarios, operarios et alios quoscumque privilegiatos quam ceteros qui refugium et tuitionem in villa predicta, tempore necessi-|21|-tatis, habere dinoscuntur, nulli in hac parte parcendo, ad guetta et excubias super muros ville predicte et alibi, contra |22| insidiatores huiusmodi, prout et quotiens opus fuerit faciendi, ad contribuendum sumptibus et expensis pro |23| constructione, reparatione, emendatione et defensione murorum et fortaliciorum ville predicte ac pontium, fontium et viarum, infra et |24| extra eandem villam, et pro omnibus aliis et singulis oneribus et necessariis dicte ville incumbentibus, factis et faciendis, pro rata |25| portionis quemlibet eorum, juxta statum et facultates suas inde contingente, per incarcerationem corporum suorum et aliis |26| viis et modis quibus melius expedire videritis, compelli et distringi faciatis, quibuscumque privilegiis, et maxime |27| illis que a sexaginta et duodecim annis ante pacem inter nos et regem Francie, fratrem nostrum carissimum, reformatam |28| et citra, concessa fuerunt et que etiam per formam dicte pacis vacua et irrita existunt, ac quibuscumque allegationibus |29| et reclamationibus frivolis in hac parte proponendis non obstantibus, volentes nichilhominus quod omnes et singule littere, pro completione |30| et expeditione premissorum in presenti mandato nostro contentorum, consulibus dicte ville auctoritate nostra, in toto vel in parte concesse, |31| executioni debite demandentur, quotiens et quando super hoc fueritis requisiti. Datum apud Westm’, xiiij die juniii.

Per ipsum regem et consilium.

20 June 1362 . De malefactoribus puniendis in dominio Aquitanie. ¹

Rex senescallo et judici civitatis Lemovicensis et aliis justiciariis nostris qui nunc sunt vel qui pro ² tempore fuerint vel eorum loca |2| tenentibus, salutem. Quia datum est nobis intelligi quod Hugo de Kerantre et Willelmus frater eius, Johannes Gle et Johannes Regirald’ |3| et nonnulli malefactores et pacis nostre in dominio nostro Aquitanie perturbatores, quorum quidam pro officiariis vicecomitum Lemo-|4|-vicensium et aliorum dominorum in hac parte se gerentes, diversa congregationes, confederationes et conventicula illicita in |5| partibus illis fecerunt et de guerra contra fideles et subditos nostros, in dominio nostro predicto, insurexerunt et ipsos ac villas |6| et patriam Acquitanie de bonis et rebus suis, cum gentibus armatis et aliis, indebite spoliarunt, depredarunt, obsederunt |7| et villas et patriam predictas intraverunt et subditos nostros ibidem ceperunt, incarceraverunt, et ab ipsis financias |8| pro voluntate sua extorserunt ; et nostra deveria, territorium et jurisdictionem nostram usurpare, diminuere et a nobis auferre |9| conati sunt et subditos nostros aliis quam nostro dominio subjugare ; necnon in custodes ville et Castri Lemovicensis |10| in salva gardia et protectione regia existentes, hostiles insultus fecerunt et ipsos ceperunt et incarceraverunt et |11| arma et armaturas sua ab eis ceperunt et asportaverunt et alias multipliciter deliquerunt et eos ac alios subditos |12| nostros qui sibi in premissis parere restiterunt, arestarunt et eos vexare in bonis et corporibus punire et corrigere, nisi |13| sunt ³ et in dies nituntur, pro judicibus super hiis se gerendo, in nostri contemptum et grave prejudicium et populi nostri partium illarum |14| terrorem, commotionem, destructionem etiam manifestam. Et cum cognicio et punitio premissorum et cuiuslibet eorum ad nos |15| et officiarios nostros et non ad alium pertineant in hac parte, nos volentes ipsorum et aliorum malefactorum malicie de cetero |16| obviare et ipsos pro delictis suis, nobis et populo nostro in hac parte factis, debite puniri facere, ut est justum, vobis et vestrum cuilibet, |17| conjunctim et divisim, committimus et mandamus et districte precipimus firmiter injungentes quod, de malefactis predictis et |18| et aliis articulis et circumstanciis quibuscumque, malefacta illa qualitercumque contingentibus et aliis criminibus et delictis |19| per eos factis, plenius veritatem diligenter inquiratis; et quos per debitum processum, per vos seu aliquem vestrum, in hac parte |20| factum seu faciendum, de premissis seu aliquo premissorum, suspectos seu culpabiles inveneritis, prout casus exigit, per incar-|21|-cerationem corporum suorum et terrarum et tenenmentorum et rerum et bonorum suorum erga nos forisfaciendorum, nulli in hac parte parcendo, prout |22| justicia suadebit, puniatis; et patriam, villas et populum ditioni nostre regie subjectos, ac jura et dominia nostra illesa et |23| in pace et in tranquillitate, pro viribus, teneatis, foveatis, protegatis et defendatis; a predictis et similibus gravami-|24|-nibus quibuscumque cessari et desisti penitus et nobis et lesis emendari integraliter condigne jubeatis et celeriter faciatis; |25| et alienata in nostri prejudicium ad jus et proprietatem nostra celeriter reducatis; et omnia et singula que pro |26| meliori conservatione pacis nostre et quiete et tranquillitate populi nostri in partibus illis fore videritis facienda, de |27| tempore in tempus, cum necesse fuerit, faciatis; ita quod, in vestri defectu, clamor ad nos non perveniat iteratus, per |28| quod oporteat aliquos de patria predicta alias ad nos in Anglia, pro remedio inde habendo, recurrendos. Datum apud |29| Westm’, xx die junii.

20 June 1362 . De monetariis .

Rex senescallo suo Lemovicensi et judicibus civitatis Lemovicensis et eorum loca tenentibus, salutem. Ad nostrum pervenit auditum |2| quod nonnulli operarii et monetarii qui in ¹ monetis nostris operari debent et tenentur, tantam sibi temeritatis audaciam assumpserunt |3| quod ipsi et eorum familie, quotiens sibi visum fuerit aliquid preter seu contra sua privilegia fieri seu omitti, nobis servire |4| aut in monetis nostris operari cessant, recusant et differunt et in monetis prohibitis operantur, in nostri et populi nostri grave |5| prejudicium et jacturam ac regie majestatis nostre offensam manifestam. Nos volentes huiusmodi prejudiciis et jacturis precavere |6| et jura nostra illesa in omnibus observari, vobis et cuilibet vestrum, conjunctim et divisim, ex certa sciencia, districte mandamus et commit-|7|-timus quatinus, absque difficultate quacumque et alterius expectatione mandati, ipsos omnes et singulos operarios et monetarios |8| ad serviendum, operandum et monetandum in monetis nostris, prout debent et facere tenentur, quotiens opus fuerit et ad emendas |9| nobis et populo nostro de dampnis que per eorumdem operariorum et monetariorum defectum, per huiusmodi cessationes, dilationes seu recusationes|10| sustinuimus, debite faciendas, per captiones et detentiones corporum et bonorum suorum et aliis viis et modis quibus melius expedire |11| videritis, prout justum fuerit, compellatis et eis ex parte nostra injungatis quod a talibus cessationibus, dilationibus et recusationibus, sub |12| magnis penis nobis, juxta discretiones vestras, applicandis, omnino se de cetero abstineant et in monetis prohibitis nequaquam |13| servient nec operentur. Et si forte in contrarium fecerunt, tunc eos taliter puniri et castigari volumus quod castigatio et punicio |14| huiusmodi aliis cedant, in metu et terrorem consilia perpetrandi, quibuscumque privilegiiis, et maxime a sexaginta et decem annis |15| ante pacem inter nos ² et regem Francie, fratrem nostrum carissimum, initam et citra, et sibi concessis in contrarium minime valituris, aliasque|16| litteras nostras seu auctoritate nostra concessas et concedendas, in toto et in parte, ad completionem earumdem executioni debite |17| demandetis, nullis aliis in contrarium pro futuro. ³ Datum apud Westm’, xx die junii.

Per ipsum regem.

22 June 1362 . Pro Elia Sudor, clerico regis Francie.

Rex senescallo Petragoricensi et Caturcensi vel eius locum tenenti, salutem. Ex parte dilecti nobis Elie de Sudor, carissimi fratris nostri Regis |2| Francie clerici, nobis est monstratum ut, cum dilectus et fidelis noster Johannes Chaundos vicecomes Sancti Salvatoris in Normannia ac locum |3| nostrum tenens in partibus Francie, audita pridem materia questionis sive cause per dictum Eliam contra Lambertum Bonefacii et Bosonem |4| de Valle super aliquibus novitatibus, impedimentis, excessibus et dampnis eidem Elie in bonis, possessionibus et familiis suis, per prefatos |5| Lambertum et Bosonem ac complices suos, dum idem Elias salva gardia regia fuerat communitus, factis, per litteras suas vobis dedisset |6| in mandatis quatinus, vocatis coram vobis dictis partibus et procuratore nostro, pro salvatione juris nostri in hac parte, informationibus, litteris, processibus |7| et aliis arramentis premissa tangentibus diligenter intellectis, rationibusque et defensionibus dictarum partium auditis, eisdem partibus comple-|8|-mentum justicie celeris fieri faceretis. Verum, quia in et super impetratione mandati predicti, prefatus Johannes a dictis partibus penes nos in |9| Anglia fuerat ut opportuit accessurus, per quod idem Elias dictum mandatum ante recessum ipsius Johannis predictum vobis non potuit |10| presentare executioni demandande, metuatque dictus Elias hoc processum suum impedire, vel saltim plus debito differre, quo circa |11| nobis supplicavit sibi per nos oportuno remedio provideri. Nos nolentes executionem processus predicti prorogari taliter vel differri, |12| vobis committimus et mandamus quatinus, mandatum predictum debite exequentes et partibus predictis, una cum procuratore nostro, coram |13| vobis, ut est moris, celeriter evocandis, ipsis partibus debitum et festinum justicie complementum super premissis faciatis, prout secundum |14| formam mandati nostri predicti rationabiliter fore noveritis faciendum, presentatione dicti mandati vobis tempore debito non facta |15| aut alia frivola oppositione seu appellatione ex parte dictorum Lamberti et Bosonis faciendis non obstantibus, quod dicto Elie, |16| de gracia nostra speciali, si opus fuerit, tenore presentium duximus concedendum. Datum apud Westm’, xxij die junii.

Per ipsum regem.

14 June 1362 . Pro Theobaldo de Castellione .

Rex senescallo suo Vasconie et constabulario suo Burdegale ac officiali suo Burdegale qui nunc sunt vel qui pro tempore fuerint |2| aut eorum loca tenentibus, salutem. Ex parte Theobaldi de Castellione nobis est supplicatum ut, cum pendente lite in |3| curia nostra Vasconie inter ipsum Theobaldum, Agnetem et Arnaldum de Lebreto, dominum de Cubesaco, defendentem, super jure |4| tuniburse loci de Sancto Mamberto cum suis pertinenciis, magister Reymundus de Bello Loco, procurator noster in dominio nostro Aquitanie, |5| ad mandatum Arnaldi Sauvage, maioris Burdegale, locum tenentis senescalli dicti dominii nostri Aquitanie, virtute cuiusdam |6| mandati dilecti et fidelis nostri Johannis Chaundos, vicecomitis Sancti Salvatoris et in partibus Francie locum nostrum tenentis, sub |7| colore punctorum presentis pacis surrepticie, ut dicitur, impetrati, Oliverum de Burgo Charante, militem, patrem ac tutorem |8| et administratorem Roberti, Menaldi et Margarete, liberorum ipsius Oliveri, seu eorum procuratorem, asserentem ipsos liberos in loco |9| predicto jus habere, in possessionem eiusdem loci cum suis pertinenciis, dicto Theobaldo aut eius procuratore in hac parte non |10| vocato nec audito, posuisset seu ponere visus fuisset, idem Theobaldus per Senotum de Casalibus, procuratorem |11| suum, sentiens ipsum super hoc injuste gravatum a gravamine illo, ab ipsis Arnaldo et Reymundo et a quibus-|12|-cumque actis seu processibus, per ipsos et eorum quemlibet in ea parte factis, ad nos tanquam ad dominum superiorem dicti |13| dominii Aquitanie appelaverit, prout per instrumenta publica inde confecta plenius poterit apparere, velimus dicte appel-|14|-lationis negocium audire et terminari jubere. Et quia Edwardus, princeps Wallie, filius noster primogenitus quem |15| locum nostrum tenentem |16| in toto dominio nostro Aquitanie et partibus adjacentibus constituimus, ad easdem partes in proximo est |17| venturus, coram quo seu deputandis per eum omnes huiusmodi appellationes ad nos, ut ad ¹ superiorem dominum dominii predicti, in quibuscumque causis et processibus factas volumus discuti et determinari, vobis mandamus quod dicte appella-|18|-tionis negocium in statu quo fuit quando ad nos appellatum erat, teneri et permanere faciatis, usque adventum |19| dicti filii nostri ,locum nostrum tenentis in dominio predicto, ad partes predictas. Et si quid post et contra appellationem |20| predictam innovatum seu attemptatum fuerit, id sine dilatione revocari et adnullari et ad statum pristinum reduci faciatis, |21| volentes quod interim aliquod tempus eidem Thobaldo non currat quominus liberam habeat facultatem, tunc |22| sicut nunc, apellationem suam predictam prosequendi. Datum apud Westm’, xiiij die junii.

6 June 1362. Pro burgensibus ville Castri Lemovicensis.

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Inspeximus litteras patentes senescalli Pictavensi et Lemovicensi in hec verba:

Nos autem concessionem, approbationem, confirmationem, promissionem |114| et omnia alia et singula predicta per prefatum Henricum, quondam regem Anglie, proavum nostrum, necnon laudationem, approbationem, ratificationem,

confirmationem, innovationem, concessionem predictas, mandatum et commissionem et omnia alia et singula predicta, per locum tenentem |2| et senescallum nostros predictos, prefatis consulibus, ut premittitur, facta eisdem consulibus, de quorum meritis, fidelitate et bono gestu lauda-|3|-bile testimonium perhibetur, et eorum posteris et successoribus et, ex certa sciencia, pro nobis, heredibus et successoribus nostris, concedimus, approbamus, |4| confirmamus, laudamus, ratificamus et innovamus imperpetuum, prout littere predicte plenius testantur, salvo jure nostro in aliis et quolibet |5| alieno, dumtamen non sint contraria paci inter nos et regem Francie, fratrem nostrum carissimum, inite et firmate, dante senescallo |6| Lemovicensi ac judici civitatis Lemovicensis, ceterisque justiciariis et officiariis ac servientibus nostris et eorum loca tenentibus et ipsorum cuilibet, |7| conjunctim et divisim, tenore presentium, in mandatis, si opus fuerit, committendo quod ipsos consules omnibus et singulis superius |8| prenotatis uti et gaudere permittant et ea inviolabiliter conservent et jubeant et faciant, sub magnis penis, ⁹⁴ sine difficultate, |9| impedimento quibuscumque et ⁹⁵ alterius expectatione mandati, conservari. In cuius rei etc. Datum apud Westm’, vj die junii.

Per ipsum regem et consilium.

10 June 1362 . De officio conservatoris .

Rex senescallo suo Lemovicensi ac judici civitatis Lemovicensis et eorum loca tenentibus, salutem. Tranquillitati et indempnitati |2| dilectorum nostrorum consulum et habitatorum ville Castri Lemovicensis, tanquam bene meritorum, providere et ipsos nostre specialis gracie prerogativa |3| extollere et munire, |4| ex certa sciencia et deliberato consilio, ordinamus, creamus et facimus in villa et tota senescalcia Lemovicensi |5| quoddam conservatorie seu gardie specialis et serjantarie generalis imperpetuum officium, ultra quecumque alia ; in quoquidem officio |6| et pro deserviendo et faciendo deserviri eidem nominetur, eligetur et instituatur perpetuo, quotiens opus erit, unus conservator seu |7| gardator specialis et serviens generalis, per majorem seu saniorem partem consulum predictorum, et per vos seu vestrum alterum confirmetur, |8| sine difficultate et contradictione quacumque et alterius expectatione mandati ; quem nos, ex nunc prout ex tunc, confirmamus ita |9| quod, si et quotiens ipsum morte, delicto aut infirmitate vel alias impediatur seu retardetur suum huiusmodi officium excercere, alius |10| imperpetuum subrogetur loco sui, nominetur, eligatur, instituatur et confirmetur, ut est dictum. Quibusquidem officio et officiariis |11| succesive futuris temporibus ordinandis damus et concedimus imperpetuum et committimus plenam et liberam potestatem et speciale mandatum : ipsos consules et habitatores dicte ville et pertinenciarum suarum et ipsam villa et jura nostra et sua, conjunctim et divisim, |12| ab omnibus injuriis, violenciis, inquietationibus, gravaminibus, dampnis et novitatibus illatis et inferendis defendendi ; jura, libertates |13| et franchisias ac privilegia et consuetudines sua, etiam auctoritate nostra approbata, res et bona, jura et possessiones |14| sua omnia et singula manutenendi et conservandi imperpetuum ; et ne quid fiat seu attemptetur in contrarium prohibendi, sub |15| magnarum adjectione penarum, et jubendi penaliter ea reparari et ad statum pristinum reduci ; res et negocia, cause cognitionem ordinariam |16| requirentes, ad vos seu ad quem pertinerit remittendi ; mandata auctoritate regia concessa quoad hoc et concedenda exequendi ; |17| omnia et singula alia faciendi ibidem que ad officium conservatoris et gardatoris et sirvientis specialis et generalis spectant |18| et spectare possunt, que quo modo de usu, observantia, consuetudine seu de jure, conjunctim seu divisim. Vobis et vestrum singulis, |19| conjunctim et divisim, districte precipimus, mandamus et committimus quatinus consules, habitatores et officiarios predictos uti et gaudere |20| presentibus litteris imperpetuum et integraliter permittatis et faciatis, quotiens opus erit, et contenta in eis inviolabiliter observetis, jubeatisque |21| penaliter observari, aliasque litteras nostras et predecessorum nostrorum auctoritate concessas et concedendas, in toto vel in parte ad huiusmodi materiam |22| facientes inviolabiliter [observare] et has etiam conservetis, nullis aliis in contrarium aliquatenus valituris. Per hec autem non intendimus |23| quin ipsi consules et habitatores per alios servientes valeant facere explectari, ut ante que sibi sic concedimus ex certa sciencia |24| et nostra gracia speciali. In cujus etc. Datum in palatio nostro Westm’, x die junii.

Per ipsum regem et consilium.

19 July 1362 . Pro Edwardo principe Aquitanie et Wallie .

Le roi a touz ceux qi cestes lettres verront ou orront, salutz. Combien que au jour present nous aions donneez a nostre |2| tres cher ainsnez fitz, Edward, prince de Gales le noun, renomee et tiltre de la principaltee Daquitaigne, transportantz |3| en sa persone, a sa vie tant seulement, toutes les citees, countees, chasteux, terres, paiis, villes, forteresses, isles, provinces |4| et lieux que nous avons et devons avoir, parmy la paix faite darrenerement entre nous et nostre tres cher frere le roi de France, |5| ou paiis Daquitaigne et celles aussi que nous avions et tenions ou devons avoir et tenir en toute Gascoigne, ensemble |6| homages, ligeances, honours, obeissances, vassaulx, feez, arrerefiez, services, recogneissances, droitz, mier et mixte empire et |7| les jurisdictions hautes, moyenes et basses, salves gardes, advoesons et patronages des esglises metropolitiqes et |8| cathedrales, abbeys, priories, moustiers, hospitalx, tant seculeres que regulers et de quecunqes autres benefices |9| desglise appartenantz a nous par cause ou occasion des choses desusdites, devoir, cens, rentes, confiscations, emolumentz, |10| profitz, reversions et toutes maneres des droitz et toutes leur autres appartenances et appendances, aussi entierement et |11| parfaitement come nous les tenions, ou aucuns de noz progenitours les tindrent en acun temps passe, a tenir desouz |12| nous et nostre seignurie Daquitaigne, par homage liege, si come cestes choses et autres sont pluis largement compris en |13| noz autres lettres sur ce faites dont la tenour sensuit : Edwardus Dei gracia rex Anglie, dominus Hibernie et Aquitanie carissimo |14| primogenito nostro Edwardo, principi Walie, salutem. A regali solio velut a sole distensi radii, singule temporales |15| prodeunt dignitates, ut ex hiis prime sublimitatis integritas minorationis detrimenta non sentiat, set a suis potius |16| curis et solicitudinibus relevata, tanto securior persistat in prosperis, regatur et protegatur continue in adversis, quanto pluribus et |17| excellentioribus subsidiis fulciatur. Stat tutum tribunal regium, multorum principum stipatum potencia, gaudent et |18| subditi domini sui principalis personam in sanguinis et generationis suarum effigie frequentius intueri et sibi fore prosperimum |19| reputantes quod, ubi eorum dominus principalis per singulas dominationis sue provincias non poterit personaliter interesse, heredem |20| suum futurum, si natura suum rectum ordinem prosequatur, continuatis temporibus assistere sibi vident, quo transgressorum insolencie, |21| ex honore et potestate juris sibi traditi, ad tutelam fidelium puniantur frequentius ac aliorum laudabilia et fructuosa |22| obsequia digne retributionis commercio compensentur. Hac igitur consideratione, fili noster carissime, necnon multis aliis causis |23| rationabilibus excitati, te qui nuper in Aquitannie et Vasconie partibus, dum in ipsis guerrarum turbacio frequens ingruerat, |24| estivos pro nobis pulveres et sudores bellicos non vitasti, sed sub titulo et vocabulo locum tenentis nostri, nostras solicitudines |25| et absenciam tua suplens presencia, prolixo satis tempore supportasti, intendentes vicissitudine gratuita honorare, subscriptarum |26| terrarum et provinciarum ac totius Aquitanie et Vasconie principatum presentium litterarum nostrarum epigramate tibi, de prerogativa potesta-|27|-tis regie, conferimus et donamus ; volentes et concedentes quod omnium et singulorum locorum, terrarum et provinciarum huiusmodi, sub nobis et |28| dominii nostri solio et regimine, sis de cetero verus princeps et principis Aquitanie honore, titulo, appellatione et vocabulo |29| pociaris libere, quamdiu manseris sub hac vita, etiam si per nos huiusmodi provincie ad regalis honoris titulum et fastigium |30| imposterum sublimentur ; quam erectionem faciendi per nos ex nunc specialiter reservamus. Et ut collatus honor huiusmodi tibi sit |31| imposterum, favente Domino, fructuosus, de mera nostra liberalitate et ex certa sciencia, damus tibi et concedimus et in personam tuam |32| dumtaxat transferimus, jure et modo quo possumus meliori, civitates, castra, villas, terras, loca et provincias infrascripta |33| et quicquid juris possessionis et proprietatis habemus vel quovis modo habuimus aut progenitorum nostrorum aliquis habuerit hactenus, |34| ad eadem quomodolibet vel in ipsis, directo eorum dominio ac superioritate nobis semper specialiter reservatis. Videlicet : civitatem |35| et castrum necnon totam terram et patriam Pictavensem, una cum feudo Thoarcii et terra de Belle Ville ; civitatem et |36| castrum, totamque terram et patriam Xanctonensem, citra et ultra Carentonium ; civitatem et castrum, totamque terram et patriam |37| Agenensem ; civitatem et castrum, totamque terram et patriam Petragoricensem ; civitatem, castrum, totamque terram et patriam |38| Limovicensem ; civitatem, castrum, totamque terram et patriam Caturcensem ; civitatem, castrum, totamque terram et patriam Tarviensem ; |39| terram, patriam et comitatum de Bigorra ; comitatum, terram et patriam de Gaura ; |40| civitatem, castrum, terram et patriam |41| Engolismensem ; civitatem, castrum, terram et patriam Ruthenensem ; et insuper civitatem et castrum Aquense ac villam et |42| castrum Sancti Severi ; ac omnia civitates, castra, villas, loca, terras, universamque patriam tam Aquitanie quam Vasconie, |43| habenda et tenenda a nobis, sub homagio ligio, predictis dominio directo ac superioritate nobis, ut premittitur, reservatis, tibi quoad vixeris ; |44| omnia et singula civitates, castra, villas, loca, terras, comitatus et provincias supradicta, una cum omnibus insulis eisdem |45| adjacentibus, homagiis, ligeanciis, honoribus, obedienciis, vassallis, feudis, retrofeudis, serviciis, recognicionibus, juribus, mero et |46| mixto imperio et cum jurisdictionibus altis, mediis atque bassis, salvis gardiis, advocationibus et patronatibus ecclesiarum |47| metropolitarum et cathedralium, tam secularium quam regularium et aliorum ecclesiasticorum beneficiorum quorumcumque ad nos |48| premissorum occasione vel causa pertinentium seu spectantium, deveriis, censibus, redditibus, proventibus, confiscationibus, emolu-|49|-mentis et proficuis, reversionibus, universisque juribus et pertinenciis ipsorum, adeo integre et perfecte, sicut nos ea tenemus |50| et habemus ad presens, tenuimus et habuimus, tenuerunt aut habuerunt progenitorum nostrorum aliqui, ullis temporibus |51| retrolapsis. Ad tuorum insuper honoris et nominis validius fulcimentum, hanc tibi auctoritatem et potenciam specialiter impartimur : |52| de terris, locis, juribus antedictis, personis benemeritis donandi et concedendi in feudum et demanium, perpetuo |53| vel ad tempus, illa videlicet terra et loca que de demanio nostro antiquitus nullatenus extiterunt, prout tibi placuerit |54| et fore videbitur faciendum ; cudendi et fabricandi monetas auream et argenteam et aliam qualemcumque ac magistris |55| et operariis earumdem indulgentias et privilegia, talibus dari solita, largiendi ; amortizandi et insuper terras, loca et redditus, |56| libere aut sub financia, que ad manum mortuam dantur ad presens, dabuntur successuris temporibus, vel etiam |57| relinquentur ; nobilitandi etiam personas ignobiles ; senescallos, judices, capitaneos, consules, tabelliones publicos, |58| procuratores, receptores et quoscumque officiarios alios creandi, instituendi et ponendi in singulis locis provinciarum huiusmodi et, |59| quando et quotiens opus erit, institutos et positos officiarios antedictos amovendi et, loco amotorum, alios subro-|60|-gandi ; bannitos et criminosos quoslibet provinciarum huiusmodi presentes, preteritos et futuros, ad statum, famam et |61| patriam ac bona eorum quelibet mobilia et immobilia restituendi et revocandi et plenam perdonationem et remissionem, |62| de commissis et committendis criminibus, in provinciis antedictis, etiam si propter ea fuerint ultimo supplicio condemnati |63| seu condemnandi et fuerint de provinciis alienis, concedendi, dandi et faciendi ; eisdem quibuscumque civitatibus, |64| castris, villis et locis, ecclesiis, ecclesiaticisque personis, monasteriis, collegiis, universitatibus et personis singularibus, cuiuscumque |65| conditionis existant, privilegia, immunitates, franchisias, libertates et indulgencias perpetuas ac temporales quaslibet |66| largiendi et etiam concedendi ; et concessas eis antiquitus necnon ipsorum usus et consuetudines alios, si tamen |67| contraria non fuerint paci et accordo factis ultimo inter nos et carissimum fratrem nostrum regem Francie, auctoritate nostra confirmandi, |68| quando et quotiens super hoc fueris requisitus ; et quelibet alia faciendi et excercendi que verus princeps provinciarum |69| huiusmodi ad tutelam et regimen earumdem, incolarum et subditorum suorum quietem posset facere vel deberet. Que omnia |70| et singula supradicta donata, alienata, concessa, largita, amortizata, restituta, revocata, perdonata, remissa, concessa, |71| confirmata, facta, gesta et expedita, per te et deputatos tuos, habere volumus et ex nunc prout ex tunc, perinde habeant |72| perpetuam firmitatem, ac si ea per ¹ nos ipsos gesta, facta et expedita, ut premittitur, extitissent. Et ex habundanti et quatenus |73| opus fuerit pro ipsorum firmitate majori, ex nunc prout ex tuunc, ² laudamus, acceptamus et approbamus eadem ac tenore |74| presentium confirmamus. Datum sub magni sigilli nostri testimonio, in palatio nostro Westm’, die xixna mensis julii anno |75| Domini millesimo cccmo sexagesimo secundo et regni nostri tricesimo sexto. Nous pour ouster toutes doubtances et conten-|76|-tions que purroient avenir en ampres sur ceste matire et afin que la chose soit le pluis clere, per haboundant et |77| derechief, nous reservons a nous et a nostre mageste roiale, par expres et par la tenur des presentes, la directe seignurie, |78| toute la soveranitee et resort de toute la principaltee Daquitaigne et de Gascoigne et de toutes les citees, |79| countees, chastealx, terres, paiis, villes, forteresses, isles, provinces et lieux et de touz les prelatz, contes, viscontes, |80| barons, nobles et autres subgiz et enhabitantz les dites provinces, les queux nous avons ³ donez a nostre dit einsnez filz et |81| transportez en sa persone par la tenour de noz lettres par desus encorpores. Et volons et declarons que la directe seignurie, toute |82| la soveranitee et le resort a dessus touches soient et demoerent a touz jours a nous et a nostre dite magestee, a user |83| les ditz resortz, en lieu et temps et si come bon nous semblera, queles nous ne volons ne ne pensons delaisser ne |84| transporter a nostre dit filz per le dite tiltre de principaltee ne par autre chose queconque comprise en noz dites lettres. |85| Et a indice overte et clere demonstrance que nostre dit filz tendra et devra tenir desouz nous et nostre dite magestee et |86| par homage liege, laquele il nous ad fait de present, toutes les dites choses et chescun dycelles, il nous devra paier |87| chescun an a nostre palays de Westmonster, a la feste de Pasqes, un ounce dor, dont il nous ad desja mis |88| en possession et saisine, en segne et recognissance de nostre seignurie soveraigne, laquele chose ou noun dapport |89| et cens annuele nous lui imposons et surmettons reelment et de fait, de certeine science et de nostre auctorite et |90| pleine puissance, et volons quil le paie as lieu et terme et si come dessus est dit, reservantz a nous expresse et |91| especiale puissance daccroistre et enoiter la dite imposition et cens annuele, a paier a nous en autres choses |92| et termes et ailleurs, si come il nous semblera a faire pur temps avenir, en touteffoiz consideration et regard a lestat |93| de nostre dit filz et a les charges que lui covendra de necessite sustenir et porter pur la governement des paiis |94| dessuditz. Donne par tesmoignance de nostre grant seal a nostre palays de Westmonster, le xixme jour de juyl, |95| lan de grace mille trois centz soixante et deux et de nostre regne trente sisme.

19 July 1362 . De donatione principatus Aquitanie .

Rex carissimo primogenito nostro, Edwardo, principi Wallie, salutem. A regali solio velut a sole distensi radii, singule |2| temporales prodeunt dignitates, ut ex hiis prime sublimitatis integritas minorationis detrimenta non sentiat, set |3| a suis potius curis et solicitudinibus relevata, tanto securior persistat in prosperis, regatur et protegatur continue in |4| adversis, quanto pluribus et excellentioribus subsidiis fulciatur. Stat tutum tribunal regium, multorum principum stipatum |5| potencia, gaudent et subditi domini sui principalis personam in sanguinis et generationis suarum effigie frequentius intueri |6| et sibi fore prosperimum reputantes quod, ubi eorum dominus principalis, per singulas dominationis sue provincias, non poterit personaliter |7| interesse, heredem suum futurum, si natura suum rectum ordinem prosequatur, continuatis temporibus assistere sibi vident, |8| quo transgressorum insolencie, ex honore et potestate juris sibi traditi, ad tutelam fidelium puniantur frequentius ac aliorum |9| laudabilia et fructuosa obsequia digne retributionis commercio compensentur. Hac igitur consideratione, fili noster carissime, |10| necnon multis aliis causis rationabilibus excitati, te qui nuper in Aquitannie et Vasconie partibus, dum in ipsis guerrarum |11| turbatio frequens ingruerat, estivos pro nobis pulveres et sudores bellicos non vitasti, set sub titulo et vocabulo locum |12| tenentis nostri, nostras sollicitudines et absenciam tua suplens presencia, prolixo satis tempore supportasti, intendentes vicissitu-|13|-dine gratuita honorare, subscriptarum terrarum et provinciarum ac totius Aquitannie et Vasconie principatum presentium litterarum nostrarum epigra-|14|-mate tibi, de prerogativa potestatis regie, conferimus et donamus, volentes et concedentes quod omnium et singulorum locorum, terrarum |15| et provinciarum huiusmodi, sub nobis et dominii nostri solio et regimine, sis de cetero verus princeps et principis Aquitanie |16| honore, titulo, appelatione ac vocabulo pociaris libere, quamdiu manseris sub hac vita, etiam si per nos huiusmodi provin-|17|-cie ad regalis honoris titulum et fastigium imposterum sublimentur ; quam erectionem faciendam per nos ex nunc specialiter reservamus. |18| Et ut collatus honor huiusmodi tibi sit imposterum, favente Domino, fructuosus, de mera nostra liberalitate et ex |19| certa sciencia, damus tibi et concedimus et in personam tuam dumtaxat transferimus, jure et modo quo possumus meliori, |20| civitates, castra, villas, terras, loca et provincias infrascripta et quicquid juris et possessionis et proprietatis habemus vel |21| quovis modo habuimus aut progenitorum nostrorum aliquis habuerit hactenus, ad eadem quomodolibet vel in ipsis, directo eorum |22| dominio ac superioritate nobis semper specialiter reservatis. Videlicet : civitatem et castrum necnon totam terram et patriam |23| Pictavensem, una cum feudo Thoarcii et terra de Belle Ville ; civitatem et castrum, totamque terram et patriam Xanctonensem, |24| citra et ultra Carentonium ; civitatem et castrum, totamque terram et patriam Agennensem ; civitatem et castrum, totamque terram |26| et patriam Petragoricensem ; civitatem, castrum, totamque terram et patriam Lemovicensem ; civitatem, castrum, totamque terram et |27| patriam Caturcensem, ; civitatem, castrum, totamque terram et patriam Tarviensem ;, terram et patriam et comitatum de Bigorra ; |28| comitatum, terram et patriam de Gaura ; civitatem, terram et patriam et castrum Engolismense, civitatem, castrum et |29| terram et patriam Ruthenensem, et insuper civitatem et castrum Aquense ac villam et castrum Sancti Severi ; ac omnia |30| civitates, castra, villas, loca, terras, universamque patriam tam Aquitannie quam Vasconie, habenda et tenenda a nobis, sub |31| homagio ligio, predictis dominio directo et superioritate nobis, ut premittitur, reservatis, tibi quoad vixeris, omnia et singula civi-|32|-tates, castra, villas, loca, terras, comitatus et provincias supradicta, una cum omnibus insulis eisdem adjacen-|33|-tibus, homagiis, ligeanciis, honoribus, obedienciis, vassallis, feudis, retrofeudis, serviciis, recognicionibus, juribus, mero et mixto |34| imperio, et cum jurisdictionibus altis, mediis atque bassis, salvis gardiis, advocacionibus et patronatibus ecclesiarum metroplitarum et |35| cathedralium, tam secularium quam regularium et aliorum ecclesiasticorum beneficiorum quorumcumque, ad nos premissorum occasione vel |36| causa pertinentium seu spectantium, deveriis, censibus, redditibus, proventibus, confiscationibus, emolumentis, proficuis, reversi-|37|-onibus, universisque juribus et pertinenciis ipsorum, adeo integre et perfecte sicut nos ea tenemus et habemus ad presens, tenuimus et |38| habuimus et tenuerunt aut habuerunt progenitorum nostrorum aliqui, ullis unquam temporibus retrolapsis. Ad tuorum insuper ho-|39|-noris et nominis validius fulcimentum, hanc tibi auctoritatem et potenciam specialiter impartimur: de terris, locis et juribus |40| antedictis personis benemeritis donandi et concedendi in feudum et demanium, perpetuo vel ad tempus, illa videlicet |41| terras et loca que de demanio nostro antiquitus nullatenus extiterunt, prout tibi placuerit et fore videbitur, faci-|42|-endum ; cudendi et fabricandi monetas auream, argenteam et aliam qualemcumque ac magristris et operariis earumdem |43| indulgencias et privilegia talibus dari solita, largiendi; amortizandi insuper terras, loca et redditus, libere au sub |44| financia, que ad manum mortuam dantur ad presens, dabuntur successuris temporibus vel etiam relinquentur ; nobilitandi |45| etiam personas ignobiles ; senescallos, judices, capitaneos, consules, tabelliones publicos, procuratores, receptores |46| et quoscumque officiarios alios creandi, instituendi et ponendi in singulis locis provinciarum huiusmodi et, quando |47| et quotiens opus erit, institutos et positos officiarios antedictos amovendi et, loco amotorum, alios subrogandi ; bannitos |48| et criminosos quoslibet provinciarum huiusmodi, presentes, preteritos et futuros, ad statum, famam et patriam ac bona eorum |49| quelibet mobilia et immobilia restituendi et revocandi et plenam perdonationem et remissionem, de commissis et commit-|50|-tendis criminibus, in provinciis antedictis, etiam si propter ea fuerint ultimo supplicio condempnati seu condempnandi et |51| fuerint de provinciis alienis, condedendi, dandi et faciendi ; eisdem quibuscumque civitatibus, castris, villis |52| et locis, ecclesiis, ecclesiasticis personis, monasteriis, collegiis, universitatibus et personis singularibus, cuiuscumque conditionis |53| existant, privilegia, immunitates, franchisias, libertates et indulgencias perpetuas ac temporales quaslibet largiendi |54| et etiam concedendi ; et concessas eis antiquitus necnon ipsorum usus et consuetudines alios, si tamen contraria |55| non fuerint paci et accordo factis ultimo inter nos et carissimum fratrem nostrum regem Francie, auctoritate nostra confir-|56|-mandi, quando et quotiens super hoc fueris requisitus ; et quelibet alia faciendi et excercendi que verus princeps |57| provinciarum huiusmodi, ad tutelam et regimen earumdem, incolarum et subditorum suorum quietem, posset facere vel deberet. |58| Que omnia et singula supradicta donata, alienata, concessa, largita, amortizata, restituta, revocata, perdonata, remissa, |59| concessa, confirmata, facta, gesta et expedita, per te et deputatos tuos, habere volumus et, ex nunc prout ex tunc, |60| perinde habeant perpetuam firmitatem ac si ea per nos ipsos gesta, facta et expedita, ut premittitur, extitissent. Et |61| ex habundanti et quatenus opus fuerit, pro ipsorum firmitate majori, ex nunc prout ex tunc, laudamus, acceptamus |62| et approbamus eadem ac tenore presentium confirmamus. Datum sub magni sigilli nostri testimonio, in palatio nostro |63|Westm’, die xixna mensis julii, anno Domini millesimo cccmo lxij° et regni nostri tricesimo sexto. correxit B. R’. ¹

20 July 1362 . Pro burgensibus civitatis Lemovicensis .

Rex senescallo suo Lemovicensi ac judici civitatis Lemovicensis et eorum loca tenentibus, salutem. Dilecti nostri consules |2| ville nostre Castri Lemovicensis suos huc ad nos miserunt ad presenciam nostram nuncios seu legatos, videlicet magistrum Petrum |3| Regis, Gaufridum Galteri et Johannem Martelli, burgenses et habitatores ville predicte qui huc venerunt, pro nonnullis |4| negociis nos et villam predictam tangentibus, nobis et nostre curie intimandis et apud nos prosequendis, qui timent aliqua in |5| ipsorum consulum et ville et sui, conjunctim seu divisim, et rerum, bonorum, jurium et libertatum suorum prejudicium fuisse, a |6| nonnullis suis adversariis innovata et gravamina et excessus, dampna et impedimenta illata. Unde nos volentes |7| preservare a talibus et tueri, vobis et vestrum cuilibet, conjunctim et divisim, districte precepimus et mandamus, si opus |8| fuerit, committendo quatinus omnia et singula talia, si que facta seu illata, in ville et consulum ac aliorum prenominatorum |9| prejudicium, conjunctim seu divisim, fuerint, in corporibus, rebus, bonis vel famulis aut servitoribus, a die que se parare |10| ceperunt ad iter huiusmodi arripiendum usque ad unum mensem, a die qua dictam villam redierunt computandam, ¹ |11| celeriter et omnino amoveri, reparari et ad statum pristinum reduci et dampna et injurias emandari, sub magnarum |12| appositione penarum, sine difficultate et contradictione quacumque seu alterius expectatione mandati, faciatis. Et hoc eis conce-|13|-dimus ex certa sciencia et, si opus fuerit, de gracia nostra speciali. In cuius etc. Datum apud Westm’, xx die julii.

Per ipsum regem et consilium.

22 July 1362 . De justicia facienda .

Rex Edwardo principi Aquitanie et Wallie ¹ et filio nostro carissimo, salutem. Quasdam litteras nobis pro justicia super contentis in eisdem |2| litteris exhibendis presentatas vobis mittimus magno sigillo nostro inclusas, mandantes quod, visis dictis litteris super contentis in |3| eisdem, fieri facias debitum et festinum justicie complementum, prout de jure et secundum tractatum pacis inter nos et regem |4| Francie, fratrem nostrum carissimum, ultimo inite, fuerit faciendum. Datum apud Westm’, xxij die julii.

19 July 1362 . De donatione principatus Aquitanie .

Rex carissimo primogenito nostro, Edwardo, principi Wallie, salutem. A regali solio velut a sole distensi |2| radii, singule temporales prodeunt dignitates, ut ex hiis prime sublimitatis integritas minorationis detrimenta |3| non sentiat, set a suis potius curis et solicitudinibus relevata, tanto securior persistat in prosperis, regatur et |4| protegatur continue in adversis, quanto pluribus et excellentioribus subsidiis fulciatur. Stat tutum tribunal regium, |5| multorum principum stipatum potencia, gaudent et subditi domini sui principalis personam in sanguinis et generationis |6| suarum effigie frequentius intueri et sibi fore prosperimum reputantes quod, ubi eorum dominus principalis per singulas |7| dominationis sue provincias non poterit personaliter interesse, heredem suum futurum, si natura suum rectum ordinem prose-|8|-quatur, continuatis temporibus assistere sibi vident, quo transgressorum insolencie, ex honore et potestate juris sibi |9| traditi, ad tutelam fidelium puniantur frequentius ac aliorum laudabilia et fructuosa obsequia digne retributionis|10| commercio compensentur. Hac igitur consideratione, fili noster carissime, necnon multis aliis causis rationabilibus excitati, te |11| qui nuper in Aquitanie et Vasconie partibus, dum in ipsis guerrarum turbacio frequens ingruerat, estivos pro nobis |12| pulveres et sudores bellicos non vitasti, set sub titulo et vocabulo locum tenentis nostri nostras solucitudines ¹ et |13| absenciam, tua suplens presencia, prolixo satis tempore supportasti, intendentes vicissitudine gratuita honorare, |14| subscriptarum terrarum et provinciarum ac totius Aquitanie et Vasconie principatum presentium litterarum nostrarum epigramate tibi, |15| de prerogativa potestatis regie, conferimus et donamus; volentes et concedentes quod omnium et singulorum locorum, terrarum |16| et provinciarum huiusmodi, sub nobis et dominii nostri solio et regimine, sis de cetero verus princeps et principis |17| Aquitanie honore, titulo, appellatione et vocabulo pociaris libere, quamdiu manseris sub hac vita, etiam si |18| per nos huiusmodi provincie ad regalis honoris titulum et fastigium imposterum sublimentur; quam erectionem |19| faciendi per nos ex nunc specialiter reservamus. Et ut collatus honor huiusmodi tibi sit imposterum, favente |20| Domino, fructuosus, de mera nostra liberalitate et ex certa sciencia, damus tibi et concedimus et in personam tuam |21| dumtaxat conferimus, jure et modo quo possumus meliori, civitates, castra, villas, terras, loca et provincias |22| infrascripta et quicquid juris possessionis et proprietatis habemus vel quovis modo habuimus aut progenitorum |23| nostrorum aliquis habuerit hactenus, ad eadem quomodolibet vel in ipsis, directo eorum dominio ac superioritate nobis |24| specialiter reservatis, videlicet: civitatem et castrum, necnon totamque terram et patriam Pictavensem, una cum feudo |25| Thoarcii et terra de Belle Ville; civitatem et castrum, totamque terram et patriam Xanctonensem citra et ultra |26| Carentonium; civitatem et castrum, totamque terram et patriam Agenensem; civitatem et castrum, totamque terram |27| et patriam Petragoricensem; civitatem et castrum, totamque terram et patriam Lymovicensem; civitatem et castrum, totamque |28| terram et patriam Caturcensem; civitatem et castrum, totamque terram et patriam Tarviensem; terram, patriam et comitatum |29| de Bigorra ; comitatum, terram et patriam de Gaura; civitatem, castrum, terram et patriam Engolismensem; civitatem, |30| castrum, terram et patriam Ruthenensem ; et insuper civitatem et castrum Aquense ac villam et castrum Sancti Severi; |31| ac etiam civitatem et castrum Burdeg’ ; ac civitatem et castrum Baione; ac omnia civitates, castra, villas, |32| loca, terras, universamque patriam tam Aquitanie quam Vasconie, habenda et tenenda a nobis, sub homagio ligio, predictis |33| dominio directo ac superioritate nobis, ut premittitur, reservatis, tibi quoad vixeris, omnia et singula civitates, |34| castra, villas, loca, terras, comitatus et provincias supradicta, una cum omnibus insulis eisdem adjacentibus, |35| homagiis, ligeanciis, honoribus, obedienciis, vassallis, feudis, retrofeudis, serviciis, recognicionibus, juribus, mero et |36| mixto imperio, et cum jurisdictionibus altis, mediis atque bassis, salvis gardis, advocationibus et patronatibus ecclesiarum |37| metropolitarum et cathedralium, tam secularium quam regularium et aliorum ecclesiasticorum beneficiorum quorumcumque ad nos |38| premissorum occasione vel causa pertinentium seu spectantium, deveriis, censibus, redditibus, proventibus, confiscationibus, emolumentis |39| et proficuis, reversionibus, universisque juribus et pertinenciis ipsorum, adeo integre et perfecte sicut nos ea tenemus et habemus ad presens, |40| tenuimus et habuimus, tenuerunt aut habuerunt progenitorum nostrorum aliqui, ullis unquam temporibus retrolapsis. Ad tuorum |41| insuper honoris et nominis validius fulcimentum, hanc tibi auctoritatem et potenciam specialiter impartimur: de terris, locis |42| et juribus antedictis, personis bene meritis donandi, concedendi in feudum et demanium, perpetuo vel ad tempus, illa |43| videlicet terras et loca que de demanio nostro antiquitus nullatenus extiterunt, prout tibi placuerit et fore videbitur faciendum; |44| cudendi et fabricandi monetas auream et argenteam et aliam qualemcumque ac magistris et operariis earumdem indul-|45|-gencias et privilegia, talibus dari solita, largiendi; amortizandi et insuper terras, loca et redditus, libere aut sub financia, |46| que ad manum mortuam dantur ad presens, dabuntur successuris temporibus vel etiam relinquentur; nobilitandi etiam |47| personas ignobiles ; senescallos, judices, capitaneos, consules, tabelliones publicos, procuratores, receptores, |48| quoscumque officiarios alios creandi, instituendi et ponendi in singulis locis provinciarum huiusmodi et, quando et quotiens |49| opus erit, institutos et positos officiarios antedictos amovendi et loco amotorum alios subrogandi; bannitos et crimi-|50|-nosos quolibet provinciarum huiusmodi, presentes, preteritos et futuros, ad statum, famam et patriam ac bona eorum |51| quelibet mobilia et immobilia restituendi et revocandi et plenam perdonationem et remissionem ² de commissis et committendis crimi-|52|-nibus, in provinciis antedictis, etiam si propter ea fuerint ultimo supplicio condempnati seu condempnandis et |52| fuerint de provinciis alienis, concedendi, dandi et faciendi; eisdem quibuscumque civitatibus, castris, villis et locis, |54| ecclesiis, ecclesiasticis personis, monasteriis, collegiis, universitatibus et personis singularibus, cuiuscumque conditionis existant, |55| privilegia, immunitates, franchisias, libertates et indulgencias perpetuas ac temporales quaslibet largiendi et etiam |56| concedendi; et concessas eis antiquitus necnon ipsorum usus et consuetudines alios, si tamen contraria non fuerint |57| paci et accordo factis ultimo inter nos et carissimum fratrem nostrum regem Francie, auctoritate nostra confirmandi, |58| quando et quotiens super hoc fueris requisitus; et quelibet alia faciendi et excercendi que verus princeps provinciarum |59| huiusmodi ad tutelam et regimen earumdem incolarum et subditorum suorum quietem posset facere vel deberet. |60| Que omnia et singula supradicta, donata, alienata, concessa, largita, amortizata, restituta, revocata, perdonata, |61| remissa, concessa, confirmata, facta, gesta et expedita, per te et deputatos tuos, habere volumus et, ex nunc prout |62| ex tunc, perinde habeant perpetuam firmitatem, ac si ea per nos ipsos gesta, facta et expedita, ut premittitur, exti-|63|-tissent, acceptamus et approbamus eadem ac tenore presentium confirmamus. Datum sub magni sigilli nostri |64| testimonio, in palatio nostro Westm’, die xixna mensis julii, anno Domini millesimo cccmo sexagesimo secundo |65| et regni nostri tricesimo sexto.

1 August 1362 . De exemplificatione

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Inspeximus certificationes de quibusdam cartis, scriptis, litteris et instrumentis in thesauraria |2| nostra existentibus, per thesaurarium nostrum nobis in cancellariam nostram missas in hec verba:

Nos autem tenorem certifica-|28|-tionum predictarum ad requisitionem predicti principis duximus exemplificandam per presentes. In cuius etc. Datum |29| apud Westm’, primo die augusti.

6 July 1362 . Pro hominibus ville Castri Lemovicensis .

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Inspeximus quoddam instrumentum publicum coram nobis exhibitum in hec verba:

Nos autem omnia et singula predicta per dictos |55| consules proponita, petita et sibi salvata et concessa, necnon omnia alia et singula per dictum locum tenentem nostrum eis |56| concessa et premissa salvamus, concedimus et promittimus inviolabiliter observare, necnon omnia et singula supradicta, |57| ex certa sciencia, pro nobis, heredibus et successoribus nostris, prefatis consulibus et eorum posteris et successoribus laudamus, |58| approbamus, ratificamus et innovamus imperpetuum, prout superius est expressum, salvo jure nostro in aliis et quolibet |59| alieno, dum tamen non sint contraria paci inter nos et regem Francie, fratrem nostrum carissimum, inite et firmate. |60| Dantes senescallo Lemovicensi ac judici civitatis Lemovicensi, ceterisque justiciariis et officiariis ac servientibus nostris |61| et eorum loca tenentibus et ipsorum cuilibet, conjunctim et divisim, tenore presentium, in mandatis, si opus fuerit, commit-|62|-tendo quod ipsos consules omnibus et singulis superius prenotatis uti et gaudere permittant et ea inviolabiliter |63| conservent et jubeant et faciant, sub magnis penis, sine difficultate et impedimento quibuscumque et alterius |64| expectatione mandati conservari. In cuius etc. Datum apud Westm’, sexto die julii.

Per ipsum regem et consilium.

12 July 1362 . Pro Gasberto de Bovisvilla .

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Dispendia et labores multiplicia que, ex transactis guerrarum turbinibus, dilectus et fidelis noster |2| Gasbertus de Bovis Villa pro nobis liberaliter sustinebat, recenti memoria revolventes, propter que non alicuius pene flagicium |3| set multis laudum preconiis efferri promeruit et condignis favoribus preveniri, ac volentes propterea eundem Gasbertum qui sibi |4| et gentibus suis per comitates Agennensem et Caturcensem, occasione guerrarum huiusmodi, multa asserit injurias et gravamina irrogari et |5| posse inferri successuris temporibus, contra pacis inter nos et carissimum fratrem nostrum regem Francie nuperius reformate |6| conditionem, qua omnia dampna, injurias et gravamina, ante datam pacis predicte et durantibus guerris huiusmodi perpetrata, |7| hinc et inde penitus remittuntur, favore prosequi oportuno, eundem Gasbertum ac omnes et singulas gentes suas de Bovis |8| Villa et de Combabovet aliorumque locorum suorum et alie gentes sue, ¹ que secum, ante datam pacis predicte, in guerris huiusmodi |9| ad nostri subsidium constiterit verissimiliter laborasse, ab omni jurisdictione et potestate communitatum predictarum presentium tenore prorsus ² |10| eximinus ³ et totaliter liberamus ; volentes et decernentes quod idem Gasbertus, gentesque sue predicte, ratione cuiuscumque criminis, |11| excessus vel delicti, per ipsos aut eorum aliquem, contra communitates huiusmodi aut singulares personas ipsarum in guerris huiusmodi |12| aut aliter perpetrati, nunquam per communitates ipsas aut earum aliquam puniri possint, ad judicium trahi ex officio vel ad partis |13| instanciam conveniri, aliqua pena plecti aut eis alias, in corporibus vel in rebus, quecumque gravanima vel offense quomodo-|14|-libet irrogari, set adeo sint ipsi et eorum quilibet, quoad premissa dumtaxat, liberi et inmunes, sicut unquam fuerant ante |15| gerrarum principia predictarum, consuetudinibus et usibus earumdem partium non obstantibus quibuscumque. Si tamen contra eos aut eorum ali-|16|-quem, occasione quacumque, in Caturcino, super re aliqua questio oriatur, propter quam eos aut eorum quempiam par communitatem ali-|17|-quam capi contigerit aut etiam arestari, ad senescallum Carturcensem in Monte Albano, si vero in Agennesio ad senescallum Agennensem, ⁴ |18| qui pro tempore fuerint in Agenna, statim absque questionibus seu tormentis, captos seu arrestatos huiusmodi transmitti volumus |19| et etiam liberari, sub ipsis et non sub communitatibus antedictis, secundum leges, fores ⁵ et consuetudines earum partium et conditionem pacis |20| predicte, plenam justiciam subituros. Precipientes firmiter et etiam inhibentes universis et singulis maioribus, judicibus, consulibus, |21| juratis aliisque ministris, tam regalibus quam aliis, scabinis, universitatibus et communitatibus civitatum, villarum, locorum et nostris |22| subditis quibuscumque, per senescalcias totamque patriam Agennensem et Caturcensem constitutis, ne prefatum Gaspertum aut |23| gentes suas huiusmodi, contra presentis privilegii nostri tenorem, occasionare, turbare, offendere aut alias presumat ipsorum ali-|24|-quis quomodolibet infestare. In cuius etc. Datum sub magno sigillo nostro apud palatium nostrum Westm', xij die julii.

Per ipsum regem et consilium.

15 July 1362 . Pro consulibus et habitatoribus ville Castri Lemovicensis .

Rex senescallo nostro Lemovicensi ac judici civitatis Lemovicensi, ceterisque justiciariis et officiariis nostris et eorum loca tenentibus omnibus |2| et singulis qui nunc sunt et qui pro tempore fuerint, salutem. Vobis et vestrum cuilibet, conjunctim et divisim, committimus et mandamus |3| quatinus consules, universitatem et habitores ville nostre Castri Lemovicensis et eorum posteros omnes et singulos, tam conjunctim |4| quam divisim, de omnibus et singulis, civiliter et criminaliter, sibi debitis et debendis ex contractibus, debitis seu quasi de |5| quibus, per confessionem, recognicionem seu alia documenta legitima, quam citius vobis inde constiterit, celeriter et integraliter |6| satisfieri jubeatis, sub magnarum appositione penarum vobis applicandarum, et etiam faciatis omnes et singulos et qualescumque |7| ipsorum debitores et obnoxies, tam conjunctim quam divisim, ex toto, ad predictorum singula per seisinam, captionem, sequestra-|8|-tionem, explectationem et occupationem realem, venditionem et alienationem omnium et singulorum rerum et bonorum suorum et, si |9| casus exigerit, corporum captiones et detentiones et aliis remediis magis urgentibus, celeriter juxta foros et consu-|10|-etudines partium illarum, si et quotiens pars ipsorum consulum hec fieri postulaverit, compellatis. Litterasque |11| nostras et progenitorum nostrorum, super hiis et ipsa tangentibus, concessas et concedendas, si et quotiens pars ipsorum consulum hec, |12| in toto vel in parte, fieri postulaverit, executioni debite demandetis, nullisque aliis quibuscumque in contrarium pro futuro, |13| vicecomitem Lemovicensem et eius gentes et officiarios ab omni et qualicumque contradictione, molestatione, impedimento |14| super iis, magnarum penarum appositionibus et exactionibus et aliis tutioribus remediis, conjunctim et divisim, viriliter et |15| celeriter compescentes. Et hec eis concedimus, si opus fuerit, de gracia nostra speciali. In cuius etc. Datum apud Westm’, |16| xv die julii.

Per ipsum regem et consilium.

18 July 1362 . De marinariis eligendis .

Rex universis et singulis vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris, dominis, magisteriis, marinariis navium ac aliis fidelibus |2| suis, tam infra libertates quam extra, ad quos etc., salutem. Sciatis quod assignavimus dilectum nobis Johannem Ram’, |3| magistrum navis nostre vocate la Seynte Marie, ad centum bonos et sufficientes marinarios ubicumque eos |4| invenire poterit, tam infra libertates quam extra, eligendos et capiendos et eos in navi predicta, pro regimine eiusdem, |5| ponendos ad proficiscendum cum navi predicta in obsequium nostrum, ad vadia nostra, cum Edwardo, principe Wallie, |6| primogenito nostro carissimo ad partes Vasconie, prout eis tunc injungetur ex parte nostra, et ad omnes illos quos |7| sibi in hac parte contrarios invenerit seu rebelles arestandos et capiendos et prisonis nostris mancipandos, in eisdem |8| moraturos, quousque de eorum punitione aliter duximus ordinandum. Et ideo vobis et cuilibet vestrum mandamus, firmiter |9| injungentes quod eidem Johanni, in premissis faciendis et exequendis, intendentes sitis consulentes et auxili-|10|-antes, quotiens et prout vobis vel alicui vestrum scire fecerit ex parte nostra. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, |11| xviij die julii.

Per ipsum regem.

8 July 1362 . Pro duce Britannie

|1| Le roi a nos chiers et foialx le seneschal de Xainctonge et a nostre recevour de la Rochele qi ore sont ou qi pur le |2| temps seront, saluz. Nostre tres chier filz, Jehan, duk de Bretaigne nous ad monstre coment feu Jehan son oncle, |3| ses devanciers, nadgairs ducs de Bretaigne, qi Dieux assoille, soloient aver et avoient de fait lour briefs en nostre |4| dite ville et certain lieu a ce depute, pur y bailler et deliverer lour dites briefs et, tout le temps qils governerent la |5| dite duchee de Bretaigne, ils estoient en paisible possession et saisine de ce faire et avoir, sans contredit ou |6| empeschement de nous ou de noz ministres quielconqes. Et sur ce, nous ad humblement, a grande instance, requis |7| qil nous pleust commander a lui faire droit et raison en ce cas. Par quoi nous vous mandons et chargeons et commettons, |8| a vous et a chescun de vous, qe sur les dites choses vous vous enformez, summerement et de plein, et si vous troverez |9| par tiels informacions, ou par autres notables evidences, qe la chose est veritable, soeffrez et faites soeffrir avoir a nostre |10| dit filz et a ses commis et deputez, ses dites briefs en nostre dite ville, ovec le proufit acoustumez, par manere qe |11| ses devanciers les avoient et tenoient en temps passe, sauns soeffrir aucun empeschement au contraire, |12| faisantz sur cestes choses tiel accomplisement de justice qe nostre dit fitz nad cause de se pleindre a vous, |13| pur defaute de bone execution de nostre present mandement. Donne per tesmoignance de nostre grant seal, |14| a Westm’, le viij jour de juyl, lan de grace mil trois centz soixante et deux et de nostre regne trente |15| sisme.

15 July 1362 . Pro consulibus et habitatoribus ville Castri Lemovicensis .

Rex senescallo suo Lemovicensi ac judici civitatis Lemovicensis, ceterisque justiciariis et officiariis nostris et eorum loca tenentibus omnibus et singulis |2| qui nunc sunt vel qui pro tempore fuerint, salutem. Considerantes affectionem, gratam et benivolentiam quas dilecti et fideles nostri |3| consules et habitatores ville nostre Castri Lemovicensis erga Coronam Anglie, temporibus progenitorum nostrorum, habuerunt ac volentes |4| providere et ut ipsi et eorum posteri in obedienta et fidelitate nostris fortius persistant et villam nostram predictam contra inimicorum insidias defendere |5| et manutenere valeant, prefatos consules favore prosequi gracioso, eisdem consulibus et unversitati ville predicte impositionem sex denariorum |6| de libra, per dictos consules et deputandos ab ipsis et eorum posteris, de omnibus et singulis mercibus et rebus quibuscumque, in dicta villa et |7| eius territorio et pertinenciis, vendendis et permutandis et venditionis seu permutationis causa ibidem tradendis et deliberandis, in grosso vel per particulas, |8| levandam, exigendam et colligendam per manus suas et per ipsos in commodum et necessitatem dicte ville, prout eis melius expedire |9| videbitur, dumtamen a majori et saniori parte habitatorum ipsorum voluntate procedat, convertendam, usque ad triennum, a die qua presentibus |10| litteris uti inceperint, concedimus per presentes, ita quod collectores et receptores dicte impositionis vobis prefato senescallo vel locum vestrum |11| tenenti compotum vel ratiocinum de receptis reddant annuatim. Et ideo vobis et vestrum cuilibet, conjunctim et divisim, manda-|12|-mus firmiter injungentes quod predictos consules et habitatores et eorum deputatos impositionem predictam, per dictum triennum, exigere, levare |13| et colligere permittatis et id, si opus fuerit, sine difficultate quacumque et alterius expectatione mandati, fieri faciatis et vicecomitem |14| Lemovicensem et alios quoscumque, si quos ipsos consules et habitatores, in levatione et collectione impositionis predicte, asserendo hec sine |15| consensu vel auctoritate sua fieri non posse, impedire voluerint, compescatis et impedimentum huiusmodi sine dilatione |16| amoveri faciatis et id quod in contrarium presentis concessionis factum fuerit ad statum debitum reduci faciatis et id, sub magnarum appositione |17| penarum, fieri inibeatis. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, xv die julii.

Per ipsum regem et consilium.

14 July 1362 . De exemplicifatione .

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Constat nobis per inspectionem rotulorum cancellarie domini Henrici, quondam regis Anglie, proavi nostri quod |2| idem proavus noster litteras suas patentes fieri fecit in hec verba:

Nos autem tenorem litterarum predictarum, ad supplicationem dilectorum et fidelium nostrorum consulum |11| et habitatorum dicte ville Castri Lemovicensis, duximus exemplifandam per presentes. In cuius rei testimonium has litteras nostras |12| fieri fecimus patentes. Teste rege. Apud Westm’, xix die julii.

6 August 1362 . De donationibus revocatis.

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Quia nuper, tam ¹ per importunitatem petentium quam etiam quorumdam nonulla falsa exprimentium |2| et supprimentium veritatem, quamplura castra, fortalicia, villas, burgos, loca, terras, census, redditus et officia, in Vasconie et |3| Aquitanie partibus, diversis vicibus, dedimus per litteras nostras speciales, nos, ex causis huiusmodi et aliis nos moventibus, et omnes et singulas |4| donationes huiusmodi, sub quacumque forma vel expressione verborum factas, ante datam presentium, quomodolibet vel concessas, |5| ex certa sciencia, duximus revocandas. Datum apud Westm’, sub magni sigilli nostri testimonio, vj die augusti.

Per ipsum regem.

10 May 1362 . Pro Guillelmo de Lynemie .

Rex senescallo Xanctonensi aut eius locum tenenti, presenti vel futuro, ceterisque officiariis et subjectis nostris |2| ad quos etc., salutem. Cum dilectus et fidelis noster Johannes Chaundos, nuper locum tenens noster in partibus Francie, |3| officia executionis sigilli de Peracel et sergenterie generalis dicti loci de Peracel et ressorti eiusdem loci, sine |4| vadiis, Guillelmo de Lynemie, scutifero, contulerit possidenda et explectanda, per se vel per deputatos suos, suo |5| periculo, modo et locis consuetis, quamdiu nostre placuerit voluntati, prout hec plenius vidimus contineri in litteris dicti |6| Johannis Chaundos, sigillo suo sigillatis, sub data vicesimi diei octobris, anni Domini millesimi trescentesimi |7| sexagesimi primi, nos volentes eidem Guillelmo, pretextu boni servicii sui nobis in apprehensione terrarum et |8| possessionum, per carissimum fratrem nostrum regem Francie nobis traditarum, in comitiva dilecti et fidelis nostri Guillelmi |9| de Serezio, militis, consiliarii nostri, impensi, eidem Willelmo graciam facere uberiorem, predicta officia quamdiu vixerit, |10| per presentes, conferimus et donamus ad excercendum eadem, per se vel deputatos suos, suo periculo, modo, locis et |11| emolumentis consuetis. Quocirca vobis et vestrum cuilibet, prout ad vos et quemlibet vestrum pertinerit, mandamus |12| quatinus dictum Guillelmum et deputatos suos de dictis officiis uti et gaudere pacifice permittatis et ab omnibus |13| in excercio predicto pareri faciatis. In cuius etc. Datum apud Westm’, x die maii.

Per ipsum regem.

Same as above Pro Bernardo de Martellis.

Rex senescallo Pictavensi, presenti vel futuro, ceterisque officiariis et subjectis nostris ad quos etc, salutem. Cum dilectus et |2| fidelis noster Johannes Chaundos, nuper locum tenens noster in partibus Francie, ad requestam dilecti et fidelis nostri Guillelmi |3| de Serezio, consiliarii nostri, officium sergenterie generalis, sine vadiis, quam solebat excercere Simon de Basseville |4| et, post ipsum, Andreas Charrer, Bernardo de Martellis contulerit possidendum [et] explectandum, per se vel deputatos |5| suos, periculo suo, ad emolumenta consueta, modo et locis consuetis, quamdiu nostre placuerit voluntati, prout hec plenius |6| vidimus contineri in litteris dicti Johannis Chaundos, suo sigillo sigillatis, sub data vicesimi diei septembris |7| anni Domini millesimi trescentesimi sexagesimi primi, nos volentes eidem Bernardo, pretextu boni servicii sui |8| nobis, in apprehensione terrarum, per carissimum fratrem nostrum regem Francie nobis traditarum, in comitiva prefati Willelmi, impensi, ¹ |9| graciam facere uberiorem eidem Bernardo, predictum officium quamdiu vixerit, per presentes, conferimus et donamus ad excercendum |10| idem, per se vel deputatos suos, suo periculo, modo, locis et emolumentis consuetis. Quocirca vobisque vestrum |11| cuilibet, prout ad vos et vestrum quemlibet pertinerit, mandamus quatinus dictum Bernardum et deputatos suos de |12| dicto officio uti et gaudere pacifice permittatis et ab omnibus in excercio eiusdem officii pareri faciatis. In cuius |13| etc. Teste ut supra.

Per ipsum regem.

20 July 1362 . De confirmatione.

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Inspeximus quasdam litteras patentes carissimi primogeniti nostri Edwardi, principis Aquitanie et |2| Wallie, ducis Cornubie et comitis Cestrie in hec verba:

Nos autem litteras predictas ad requisitionem prefati principis duximus exemplificandas per presentes. Datum sub magni sigilli nostri |78| testimonio, apud palatium nostrum Westm’, vicesimo die mensis julii.

11 July 1362 . De navibus usque portum de Plumuth’ venire faciendis.

Rex dilectis sibi maiori et ballivis et probis hominibus ville nostre de Bristoll’, salutem. Cum mittamus primogenitum nostrum caris-|2|-simum, Edwardum, principem Aquitanie et Wallie ad partes Aquitanie, pro salvatione et defensione jurium nostrorum ibidem, et totum |3| navigium quod, tam in portu ville predicte quam alibi, arestari fecimus apud portum de Plummuth’, ad instans festum Sancti |4| Bartholomei proxime futurum congregari mandaverimus, ac iam datum sit nobis intelligi quod quamplures naves in portu ville predicte |5| existant, nos nolentes quod passagium predicti principis pro defectu navium aliqualiter retardetur, vobis sub forisfactura |6| omnium que nobis forisfacere poteritis, mandamus firmiter injungentes quod omnes naves, portagii quinquaginta doliorum et ultra, |7| que iam in eodem portu Bristoll’ existunt et ad eundem portum citra passagium predictum venient, sine dilatione aliqua, |8| usque dictum portum de Plummuth’ duci et venire faciatis, ita quod sunt ibidem in dicto festo Sancti Bartholomei vel infra tres |9| dies proxime sequentes ad ultimum, prompte et parate ad proficiscendum, ad vadia nostra, cum dicto principe, prout tunc magistris |10| et marinariis navium predictarum plenius injungetur ex parte nostra, ¹ injungentes eisdem magistris et marinariis, sub forisfactura predicta, quod sint cum navibus |11| suis predictis ad dictum portum de Plummuth’ ad terminum prenotatum pro passagio supradicto. Et eisdem magistris et marinariis |12|, cum ad dictum portum de Plummuth’ venerint, vadia sua predicta prompte solvi faciemus, talem et tantam diligenciam |13| circa premissa apponentes quod passagium predictum per vestri negligentiam et tepiditatem ² nullatenus, quod absit, impediatur, per quod |14| materiam habeamus ad vos graviter capiendam. Et de eo quod inde feceritis vel facere volueritis, nos per latorem presentium, |15| sine dilatione certificetis. Teste rege. Apud Westm’, xi julii.

Per ipsum regem.

22 August 1362 . De protectione.

Launcelotus Catewy qui in obsequium regis in comitiva Edwardi, principis Aquitanie et Wallie, ad partes Vasconie profecturus |2| est, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Wyndesore, xxij die |3| augusti.

Per ipsum regem.

3 August 1362 . De exemplificatione.

Rex omnibus ad quos etc., salutem. Inspeximus litteras patentes carissimi fratris nostri, Johannis regis Francorum in hec verba:

Nos autem |6| litteras predictas ad requisitionem carissimi primogeniti nostri Edwardi, pincipis ³ Aquitanie et Wallie, duximus exem-|7|-plificandas per presentes. In cuius rei etc. Teste rege. Apud Westm’, tertio die augusti.

30 July 1362 . De arcubus et sagittis providendis.

Rex vicecomitibus London’, salutem. Precipimus vobis firmiter injungentes quod, statim visis presentibus, tot arcus et sagittas ad opus |2| Edwardi, principis Aquitanie et Wallie, primogeniti nostri carissimi, pro passagio suo versus Vasconiam, quot dilectus nobis Johannes Delves, |3| vallettus predicti principis vobis intimaverit, in civitate predicta et suburbiis eiusdem, pro denariis ipsius principis inde |4| prompte solvendis, sine dilatione emi et provideri et, in casu quo tot arcus et sagittas paratos invenire non poteritis, tunc id quod inde |5| defuerit, cum omni celeritate fieri et omnes arcus et sagittas predictos, cum facti et parati fuerint, prefato Johanni, soluto precio eorumdem, |6| ad opus eiusdem principis liberari faciatis. Teste rege, apud Westm’, xxx die julii.

Per ipsum regem et consilium.

19 July 1362 . De intendendo principi Aquitannie.

Le roi a noz chers et feaulx prelas, arcevesqes, evesqes, abbes, deans, priours, chapitres, colleges et autres |2| queconques gentz Desglise, contes, viscontes, barons, chivalers et autres nobles segnurs de lieux, de paiis et de |3| terres, aus capitains, maires, conseulx, jureez, chastelains, universites et communes et autres touz, de quel |4| estat ou condition qils soient, noz subgiz, habitans en la cite, counte, paiis et terres de Poitiers et de Poitou, |5| appurtenantz et dependantz dicelle conte de Poitou, salutz et dilection. Pour certeins causes les queles nous |6| ont a ce meuz, nous avons per noz lettres patentes volu, ordeine et octroie a nostre tres cher ainsne filz Edward, |7| prince de Gales que, des ore en avant, tout le cours de sa vie, il soit nome prince Daquitaigne et lui |8| avons donez et octroiez, a tout sa vie, toutes les terres, seignuries, cites, villes, chasteulx, forteresses, lieux |9| et pais queux nous avons et a nous appartenoient, ou purront appartenir, en queconque manere, es dites parties de |10| Gascoigne et Daquitoigne, tant pur cause du transport que le roi de France nostre frere nous ad fait, parmy la |11| pees fait entre nous et lui, come autrement. Et auxi avons volu, ordeine, et octroie, volons, ordeinons et a |12| nostre dit ainsne filz octroions que a lui toutes persones, de queconqe estat ou condition qils soient, gentz Desglise, |13| prelas, arcevesqes, evesqes, abbes, deans, chapitres, colleges et autres queconqes persones Desglise, ducs, |14| contes, viscontes, barons, chivalers et autres nobles, meires, conseulx, jures et aians touz governemenz |15| et regimenz des cites, villes et lieux et touz autres noz subgitz, habitans en noz ditz pais, terres et seignuries |16| dessusdites, facent homages, reconissances, sermentz, services, obeissances et paient et rendent et deliverent |17| tout ce en qoi a nous estoient ou povoient estre tenuz, feussent rentes, cens, droitz, devoirs ou queconques |18| autres redivences, servitutes, profitz ou emolumentz, si come ces choses sont plus a plein contenues en noz lettres |19| patentes faites sur les choses dessusdites, par nous octroiez a nostre dit ainsne filz. Pour ce est il que nou vous |20| mandons et comandons estroitement et a chescun de vous, si come a lui appartendra, que a la request ou comandement |21| de Thomas de Beauchamp, conte de Warrewyk et de Johan Chaundos, visconte de Seint Saveour, |22| noz commissaires, sur ce dones, ou de lun deux, ou des commis ou deputes par eux ou par lun deux, ou que ces presentes |23| lettres vous serront presentz, ¹ a nostre dit ainsne filz, prince et seignur a sa vie Daquitaigne, faites et rendes les homages, |24| reconissances, foys, sermentz, obeissances et, a lui ou a ses officers ou commis a ce par lui, paiez et rendez, des ore |25| en avant, toutes rentes, cens, drois, devoirs, revenues, redivences, servitutes et profitz es queux ou queles, vous |26| et chescun de vous, vous estes ou purrez estre en queconqe manere tenuz, et lui rendez et deliverez toutes cites, |27| villes, chastiaux, fortereces, cleves, possessions et saisins a nous appurtenantz es dites cite, conte, terres et |28| appurtenance de Poitiers et de Poitou, et a lui, come a prince et seignur a sa vie Daquitaigne et a ses officers, |29| justices et ministres, obeses des ore en avant, en touz cas de seignurie, le course de sa vie durant, tout en la forme |30| et manere contenues en noz lettres dessus dites, faites sur le dite donne. Et ce facez sans ascun contredit ou debat, |31| ou autre mandement attendre, en retenant par devers vous ces presentes ou copie par vidimus dycelles, souz le seal |32| de nostre dit ainsne filz, prince Daquitaigne, a la seurte de vous et de chescun de vous et des vostres, pur |33| le temps avenir ; a quele copie ou vidimus souz le dit seal, volons et octroions que soit en tout temps et lieux |34| done tant de foy come seroit a ces presentes, les queles en tesmoignance des choses dessus dites avons faites |35| seeller de nostre seel. Donne souz nostre grant seel en nostre palays de Westm’, le xix jour de juyl.

19 July 1362 . De prefectione principis Acquitannie.

Le roi a touz les prelas et clergie, les dux, contes, barons, chivalers et autres nobles, capitaines, les meres, conseuls, ¹ |2| jures, universites et habitans, noz subgies en toute nostre seignurrie Daquitaine et en Gascoigne et en touz les pais |3| que le roi de France, nostre frere, nous a transportes par la pais faite entre nous et li, don la possession nous en est ou |4| doit estre baillee, salut et dilection. Come pur certaines causes que a ce nous ont meuz, nous aions ordenne et fait |5| que nostre tres chier ainsne filz, le prince de Gales soit, tant come il vivra, appele prince Daquitaine et, |6| avecque ce, li aions donne et transporte a sa vie toutes les terres, pais, cities, villes, chasteaux, lieux et forteresses et tout |7| ce que nous avions es pais dessusdites, avecque touz les fies, juredictions, seignurries, homages, vassauz, vassalatges, obeissan-|8|-ces, reconoissances, mere et mixt empire, droitures, rentes, revenues, possessions et proufis a nous appartenans et deus es |9| ditz pais et terres, et ce par certaine forme et manere contenuz en noz lettres, les quelles sur ce li avons donnes et octroiees, |10| nous mandons et commandons estroitemant a touz, vous prelas, arcevesques, evesques, abbes, doieines, chapitres, collieges |11| et autres prelas et gentz Deglise, les dux, contes, vicontes, barons, chivalers et touz autre nobles, vassaus, capitaines, |12| meres, conseuls, jurees, communes, universites et habitans des ditz pais et a touz autres a qui il appartient et a chascun |13| de vous, si come a lui appartendra, que a dit nostre ainsne filz, prince Daquitaine et de Gales, tant come il vivra, ou |14| aus deputes de par li, facies les homages, services, obeissances, reconoissances que vous et chascun de vous nous deves |15| faire et li baillez et delivres, sanz contredit ou delay, les forteresses, citees, villes et lieux que vous aves et tenes |16| de nous ou de nos commis, et lui faces, paies et rendes les rentes, droitures, devoirs et toutes autres redevences, tielles et |17| en la forme et manere que vous les nous deves et solom ² la forme et teneur de noz dites lettres ou dit nostre ainsne filz |18| sur le dit don octroiez, lors et si tost come par Thomas de Beauchamp’, conte de Warrewyk et Johan Chandos, visconte |19| de Seint Sauveur, sur ce noz commissaires, ou par lun deulx, ou par les deputez par eulx ou de lun deulx, soiez sur ce |20| requis, ou que ces lettres vous seront presentees. Auz quieux commissaires et a chascun deulx ou as deputes deulx |21| ou de lun deux, nos par la teneur de ces presentes, commettons et mandons a baillir et delivrer re[ellement] ³ et |22| de fait, toutes cities, villes, chasteaux, forteresses, lieux, terres et toute ce que donne avons a nostre dit filz, solonc |23| la teneur de noz dictes lettres faites sur le dit don. Et volons et ordenons que la copie de ces presentes, souz le seel |24| de nostre dit ainsne filz, a vous et a chascun de vous qui avoir la voudra, soit baillee, declarans que |25| celles copies, ensi seellees, vaillent a tant et y soit si grant foi donnee, en touz temps et lieux, come a cest |26| present original. Et donnons en mandement enjoignant estroitement a touz noz seneschaux, chastellaines, capitaines |27| et autres quelconques justicers et officers des parties dessusdites Daquitaine, Gascoigne et autres pais dessusditz |28| que, dores en avant, a nostre dit ainsne filz, prince et seignur a sa vie Daquitaigne et ses deputes, mandemens |29| ou commis, obissant a plein et entendent et, en son nom et pour li, tant come a li plaira, tiegnent leure offices |30| et les ... ⁴ a lui obeir et entendre par touz et contraignent a ce vigoureusemant, par toutes les voies et |31| maneres que bon leur semblera, touz ceulx, de quelque condition ou estat qils soient, qui a obeir serroient |32| delayans ou refusans, sanz point de difficulte ou autre mandement attendre. En tesmoignance des quelles |33| choses dessusdites, nous avons fait mettre nostre grant seel a ces presentes lettres. Donne a Weismonster, le xix jour |34| de juyl, lan de nostre regne trent sisme.

10 July 1362 . De potestate eidem concessa.

Le roi a nostre tres chier ainsne filz Edward, prince de Galles, duc de Cornewaille et conte de Cestre, nostre lieu-|2|-tenant general, salut et dilection. Come nous ayons a recevoir les homatges que deuz nous sont de touz prelas, arcevesqes, |3| evesques, abbes, doyains, prieurs, chapitres, collieges et autres gentz Deglise, de dux, contes, viscontes, barons, |4| chivalers et autres nobles, de meres, conseulx, jures, universites et communes et de pluseurs autres et aussi |5| ayons a prandre les obeissances, serementz de feaulte et pluseurs drois et devoirs de pluseurs gentz des estas et conditions |6| de ... ¹ habitans es pais et terres que nous appartiennent et doyvent appartenir, parmi le transport que nostre chier frere |7| le roi de France nous a fait, et nous, a present occupez de pluseurs grantz et arduys negoces, ne puissons aler auz dites |8| parties pur recevoir les ditz homatges, obeissances, reconoissances, serementz de feaulte et autres drois et devoirs dessusditz, |9| confians a plein de vous, plus que de nul autre, par la teneur de ces presentes lettres, vous comettons que vous, par |10| vous ou voz deputes, prenes et receves, en noun de nous et pur nous, les homatges, serementz de feaulte, obeissances, |11| reconoissances, drois, droitures et devoirs dessusditz, que deus nous sont des gentz des estas dessusditz et |12| autres de quelconques conditions ou estas quils soient. Et avecque ceo, a vous et voz deputes, donnons |13| et octroions plein povoir de confermer de par nous et en nostre noun, touz privileges, franchises, usages, libertes, |14| et autres choses, les quelles nous somes tenuz, par vertu de la pais et acorde que est entre nous et nostre dit frere |15| le roi de France, a confermer ou aprover et, nientmeins, de donner et octroier de nouvel touz autres |16| privileges, franchises et libertes des queux et quelles bon vous semlera ² et de octroier et donner sur ce voz lettres |17| souz vostre seel. Lesquelles volons et octroions par ces presentes estre vaillables, tenues et observees et gardees, |18| ..., ³ tout anssi come de nous par noz lettres avions fait, octroie, conferme et donne ce que en voz dites |19| lettres contenu serra. Donne souz nostre grant seal a nostre palays de Westm’, le x jour de juyl, lan de nostre regne |20| trent sisme.

13 September 1362 . De navibus liberandis.

Rex dilectis sibi Thome Dantre et Roberto de Appelby, servientibus nostris ad arma ad naves pro passagio carissimi filii nostri |2| Edwardi, principis Aquitanie et Wallie et aliorum fidelium nostrorum in obsequium nostrum profecturorum arestandas assignatis et eorum |3| cuilibet, salutem. Mandamus vobis firmiter injungentes quod, de navibus per vos pro passagio predicto arestatis, dilecto et |4| fideli nostro Thome de Bello Campo comiti Warr' qui in obsequium nostrum ad partes predictas in comitiva |5| prefati principis per preceptum nostrum profecturus est, tot naves quot pro passagio ipsius comitis et hominum suorum |6| secum ad partes predictas profecturorum ac armaturarum, victualium et aliarum rerum et hernesiorum eorumdem sufficere |7| poterunt, sine dilatione liberari faciatis, ita quod passagium ipsius comitis et hominum suorum predictorum pro defectu navium |8| huiusmodi nullatenus retardetur et hoc nullo modo omittatis. Teste Rege. Apud Yeshampstede, xiij die |9| septembris.

Per ipsum regem.

Same as above De cleiis liberandis.

Rex vicecomiti Sutht’ salutem. Precipimus tibi firmiter injungentes quod de cleiis quas, pro eskippamento equorum carissimi |2| filii nostri Edwardi principis Aquitanie et Wallie et aliorum fidelium nostrorum in obsequium nostrum ad partes Vasconie profecturorum, |3| de exitibus ballive tue per te emi et provideri mandavimus, tot cleias quot pro eskippamento equorum dilecti |4| dilecti ¹ et fidelis nostri Thome de Bello Campo comitis Warr' et hominum suorum secum in obsequium nostrum ad |5| partes predictas profecturorum sustinere poterunt, sine dilatione liberari facias et hoc nullatenus omittas. Teste ut supra.

Per ipsum regem.

28 September 1362 . De generali attornato.

Johannes de Askham, clericus, qui in obsequium regis cum Willelmo de Northwell', clerico ad partes Vasconie profecturus est, |2| habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Johannis de Broghton et Willelmi de Forde de Hamelhamsted, sub |3| alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’,|4| xxviij die septembris.

Johannes de Codyngton, clericus, recepit attornamentum.

23 September 1362 . De generali attornato.

Robertus de Roos de Gedeneye, miles, qui in obsequium rege in comitiva carissimi filii nostri Edwardi, principis |2| Aquitanie et Wallie ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Ricardus de Siyendale, |3| persone ecclesie de Gedeneye et Rogeri de Meres, sub alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie per unum |4| annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, xxiij die septembris.

Johannes de Codyngton, clericus, recepit attornamentum.

29 September 1362 . De protectione.

Johannes de Askham, clericus, qui in obsequium regis, cum Willelmo de Northwell’, clerico ad partes transmarinas profecturus est, |2| habet litteras regis de protectione, cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, xxix die |3| septembris.

Per ipsum regem.

7 October 1362 . De protectione.

Thomas Neweman, armiger, ¹ qui in obsequium regis, cum Thoma de Bello Campo, comite Warr’, ad partes Vasconie profecturus |2| est, habet litteras regis de protectione, cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, vij die |3| octobris.

Per testimonium ipsius comitis.

10 October 1362 . De protectione.

Consimiles litteras regis de protectione ¹ habet Egidius de Bernham, chivaler, qui cum prefato comite in obsequium regis ad partes Vasconie |2| profecturus est, per idem tempus duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, x die octobris.

Per testimonium ipsius comitis.

Same as above De generali attornato.

Idem Egidius habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Thome de Icworth’ et Johannis de Mikelfeld’, sub alternatione, |2| ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste ut supra.

David de Woll’ recepit attornamentum.

20 October 1362 . De generali attornato.

Consimiles litteras regis de generali attornato habet Johannes Golafre qui cum eodem comite in obsequium regis as partes Vasconie profecturus est, |2| sub nominibus Johannis Nowers, chivaler et Thome Galafre, per idem tempus duraturas etc. Teste rege. Apud Westm’, xx die |3| octobris.

Johannes de Codyngton recepit attornamentum.

26 October 1362 . De intendendo.

Rex dilecto et fideli suo Johanni de Cheverston, senescallo suo Vasconie, salutem. Cum prefecerimus Edwardum principem |2| Wallie, primogenitum nostrum carissimum in principem totius dominii nostri Aquitanie et ei omnia castra, fortalicia, civitates, |3| burgos, villas, maneria, terras et loca in eodem dominio existencia, una cum toto dominio predicto, dederimus et concesserimus sub |4| certa forma possidenda, prout in litteris nostris patentibus inde confectis plenius continetur, vobis committimus et mandamus |5| quod eidem principi, tanquam domino totius dominii predicti, in omnibus que ad principatum illum pertinent, intendentes sitis |6| et respondentes, et illis quos idem princeps, nomine suo ad possessionem predictorum castrorum, fortaliciorum, civitatum,|7| burgorum, villarum, maneriorum, terrarum et locorum recipiendam penes vos duxerit premittendos, eadem castra, fortalicia, civitates, |8| burgos, villas, maneria, terras et loca cum pertinenciis, plene et integre liberari et aliosque sub ditione vestra constitutos, quantum |9| ad ipsos pertinet, officiariis dicti principis parere et intendere facias. Datum apud Westm’, xxvj die octobris.

Per ipsum regem.

1 October 1362 . Pro Bernardo Pelegrin.

Rex senescallo Petragoricensi, salutem. Suggesto pridem procuratore nostro senescalcie predicte et de Quersyn, Bernardum Pelegrini, |2| armigerum et gentes suas quedam crimina et excessus commisisse, idem procurator dictum Bernardum inde in causam traxit ; qua-|3|-quidem causa postmodum ad noticiam dilecti et fidelis nostri Johannis Chaundos, locum nostrum tenentis in partibus Francie deducta, |4| idem locum nostrum tenens, ex certis causis, vobis et aliis justiciariis et officiariis nostris in dominio nostro Aquitanie et eorum loca tenentibus, per litteras |5| suas, dedisset firmiter in mandatis quod omnes et singulas causas [per] predictum Bernardum, ante sextum decimum diem marcii anno |6| regni nostri tricesimo quinto, ad sectam nostram vel ex parte nostra, attemptatas, in statu quo tunc fuerant tenuissent, absque |7| ulteriori processu inde faciendo, usque adventum nostrum vel Edwardi iam principis Aquitanie et Wallie, filii nostri carissimi ad |8| partes Aquitanie, vel aliud inde duceremus ordinandum, prout in litteris ipsius locum nostrum tenentis predicti inde confectis dicitur plenius contineri. |9| Iamque datum sit nobis intelligi quod, non obstante dicto mandato locum nostrum tenentis predicti, prefatum Bernardum et Raymundum |10| Laestrea, consanguineum suum, occasione dictorum criminum et excessuum, ad mandatum Willelmi de Farle, constabularii nostri Burdegale, |11| ad procurationem quorumdam emulorum suorum, dictos Bernardum et Reymundum gravare pro viribus machinantium, mense julii proxime preterito |12| arestatis et ipsos in carcere semper hactenus detuinistis et adhuc detinetetis, in ipsorum Bernardi et Reymundi dampnum et |13| et depressionem manifestam. Super quo nobis supplicarunt sibi per nos remedium adhiberi. Et quia volumus mandatum dicti locum |14| nostrum tenentis, nostro nomine, sit directum in omnibus observari, vobis mandamus quod omnes causas ipsos Bernardum et gentes |15| suas qualitercumque tangentes, pretextu criminum et excessuum, ¹ per ipsum vel gentes suas, facta fuisse pretensorum, ante dictum sextum decimum diem |16| marcii, coram vobis attemptatas, in statu quo fuerant absque processu inde faciendo teneatis, juxta tenorem mandati locum |17| nostrum tenentis predicti, vobis ut premittitur directi, et ipsos Bernardum et Reymundum a carcere quo sic detinentur, nisi ex alia |18| causa post dictum sextum decimum diem marcii ² emersa incarcerandi fuerunt, sine more diffugio deliberari faciatis, usque adventum dicti |19| principis ad partes illas et aliud ab ipso inde habueritis in mandatis, mandato dicti constabularii aut alicuius alterius vobis |20| in contrarium directo non obstante. Datum apud Westm’, primo die octobris.

6 October 1362 . De generali attornato

Johannes filius Johannis de Trillowe, militis, qui in obsequium regis in comitiva Thome de Bello Campo, comitis Warwich’ ad partes |2| Vasconie profecturus est, habet litteras regis de genarali attornato, sub nominibus Johannis de Trillowe, chivaler et Johannis de Herdewyk’, |3| sub alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, vj die octobris.

Johannes de Suthwell’ recepit attornamentos.

13 October 1362 . De protectione.

Robertus de Norton qui in obsequium Regis in comitiva Thome de Bello Campo, comitis Warr’, ad partes Vasconie |2| profecturus est, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud |3| Westm’, xiij die octobris.

18 October 1362 . De protectione.

Arnaldus Sauvage, miles, qui in obsequio regis regis in partibus Vasconie moraturus, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, |2| per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, xviij octobris.

Per ipsum regem.

Same as above De generalibus attornatis.

Idem Arnaldus habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Willelmi de Apulderfeld’ et Johannis Barler, clerici, sub |2| alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste ut supra. Consimiles litteras regis de generali attornato habet idem Arnaldus sub nomine Saieri Creuequer per idem tempus duraturas. Teste ut supra.

Innovantur quia alias fuerant consignatas et David de Wollore recepit attornamentum.

22 October 1362 . De protectione.

Willelmus de Nevill qui in obsequium regis in comitiva dilecti et fidelis nostri Thome de Bello Campo, comitis |2| Warr’, ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. |3| Teste rege. Apud Westm’, xxij die octobris.

Per ipsum Regem.

Same as above De generali attornato.

Idem Willelmus habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Radulfi de Nevill, chivaler, et Johannis de Nevill, |2| chivaler, etc., per idem tempus duraturas. Teste ut supra.

22 November 1362 . De protectione.

Robertus de Grenden’, clericus, qui in obsequium regis ad partes Vasconie profecturus est, ibidem in comitiva dilecti et fidelis nostri |2| Johannis Chaundos moraturus, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud |3| Westm’, xxij die novembris.

Per billam de privato sigillo.

29 Septembre 1362 .

Gerardus de Braybrok’, chivaler, qui cum Edwardi, principe Aquitanie et Wallie, in obsequium regis versus partes Vasconie |2| profecturus est, habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Willelmi de Burstall’, persone ecclesie Colmorth’ et Thome de |3| de Eston, sub alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, |4| xxix die septembris.

Johannes de Tamworth clericus recepit attornatos

26 November 1362. De generali attornato.

Johannes, filius Johannis de Berkeleye, qui in comitiva Johannis de Stretleye, clerici, ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras regis |2| de generali attornato, sub nominibus Willelmi de Purlee et Willelmi de Burgh’, sub alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis |3| Anglie, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, xxvj die novembris.

Per testimonium ipsius Johannis de Stretle.

28 November 1362. De generali attornato.

Magister Johannes de Stretle, clericus, decanus ecclesie Beate Marie Lincolnensis qui in obsequium regis in comitiva carissimi primo-|2|-geniti regis, Edwardi principis Aquitanie et Wallie, ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras regis de generali attornato, |3| sub nominibus Johannis de Ardene et Johannis atte More, sub alternatione, ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie, per |4| unum annum duraturas. Presentibus etc., Teste rege. Apud Westm’, xxviij die novembris.

David de Woll’ recepit attornamentum.

24 November 1362. Pro Michele de Puyana, cive civitatis Baionensis.

Rex carissimo primogenito suo, Edwardo principi Aquitannie et Wallie, salutem. Querelam dilecti et fidelis nostri |2| Michaelis de Puyana, civis civitatis nostre Baionensis, heredis quondam Petri de Puyana, gravem accepimus, |3| continentem quod, licet idem Petrus, dum vixerat, nobis et Corone nostre regie semper extitit obediens et fidelis |4| et pro tali publice habitus et continue reputatus, ipse tamen apud Henricum, quondam ducem Lancastrie in |5| ducatu nostro Aquitannie tunc temporis locum tenentem nostrum, per quosdam suos emulos falso ¹ et maliciose |6| de lese magestatis crimine extitit in curia nostra apud Burdegalam accusatus et, per processum ex accusatione |7| huiusmodi subsecutum, bona dicti Petri, mobilia et immobilia, fisco nostro fuerant applicata. Cum autem, |8| sicut querela huiusmodi subjungebat ex patris crimine seu delicto, sicut civium Baionensium tenet |9| consuetudo, a progenitoribus nostris semper hactenus approbata, uxor et filii legitime procreati non possunt |10| bonis quibuslibet ad eos pertinentibus privari, nec bona huiusmodi debeant confiscari, neque filii ex |11| patris odio gravari, potissime cum pena suos tenere debet actores. Idem Machael ² nobis fecit |12| humiliter supplicari sibi per nos super hiis de oportuno remedio adhiberi. Nos itaque, de premissis nullam |13| omnino noticiam optinentes, volentes tamen eidem Michaeli justiciam exhiberi, vobis mandamus, |14| firmiter injungentes quatinus de premissis eorumque circumstanciis universis, vos cum debita diligencia |15| informetis et, si juxta informationem huiusmodi, premissa reppereritis fore vera, fieri faciatis eidem |16| Michaeli, juxta leges, foros et consuetudines dictarum partium, celeris justicie complementum, ita quod idem |17| Michael ex defectu justicie occasionem non habeat ad nos iterum reccurrendi. Datum sub magni sigilli |18| nostri testimonio, apud palatium regis Westm’, xxiiij die novembris.

1 December 1362. De protectione .

Thomas de Suffolk’ qui in obsequium regis in comitiva magistri Johannis Darnet, archidiaconi Essex’, ad partes Vasconie |2| profecturus est, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud |3| Westm’, primo die decembris.

Per billam ipsius Johannis.

1 December 1362. De generali attornato.

Magister Johannes Barnet, archidiaconius Essex’, qui ad partes predictas profecturus est, ¹ habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Ricardi Fifhid’ et Martini |2| Elys, persone ecclesie Sancte Fidis in Crippis London’, sub alternatione, ad lucrandum etc., per idem tempus duraturas. |3| Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, primo die decembris.

Johannes de Codyngton recepit attornamentum.

24 November 1362. Pro civibus civitatis Baionensis.

Rex primogenito suo Edwardo, principi Aquitannie et Wallie, salutem. Querela dilectorum et fidelium nostrorum Menaldi |2| de Focis et Johannis de Talls, ¹ civium civitatis nostre Baionensis nobis exhibita continebat quod, cum ipsi |3| pridie, pro parte dilectorum et fidelium nostrorum maioris et communitatis civitatis nostre predicte, pro quibusdam ipsorum magnis |4| negociis prosequendis, fuissent ad nostram presenciam destinati, ac per villam de Machecol, de dominio et potestate |5| fratris nostri carissimi regis Francie existentem, pacificorum virorum more transitum facientes, castellanus dicte |6| ville, nulla omnino causa rationabili precedente, eosdem nuncios cepit et carcerali custodie mancipavit, ac de sex centis florenis auri ad multonem ponderis et conii Francie, quos pro sumptibus eorum necessariis secum |7| detulerant, disrobavit eosdem, dictosque florenos suis usibus applicavit et eos adhuc sic detinet minus |8| juste, in dictorum fidelium nostrorum dampnum non modicum et gravamen, ac contra formam pacis inter nos et |9| dictum fratrem nostrum et subditos quoslibet hinc et inde nuperius reformate. Et quia iniquum esset quod |10| delictum huiusmodi incorrectum transiret, vobis firmiter injungentes mandamus quatinus senescallis |11| vestris Pictavensi et Xanctonensi detis firmiter in mandatis ut, postquam premissa clare noverint |12| fore vera, ex tunc modis quibus poterint licitis et conditioni pacis predicte nullatenus obviantibus, contra |13| prefatum castellanum taliter procedant et procedat quilibet eorumdem, quod eisdem fidelibus nostris de florenorum |14| summa huiusmodi ac dampnis et injuriis que, occasione captionis et incarcerationis predictarum, sustinu-|15|-erunt, restitutio et satisfactio plene fiant, secundum formam et vigorem pacis predicte et, ulterius, facientes |16| eis fieri in premissis, omnibus et singulis, celeris justicie complementum. Datum sub magni sigilli nostri |17| testimonio, apud palatium nostrum Westm’, xxiiij die novembris.

11 December 1362. De audiendo compota officiarum ducatus Aquitanie.

Le roi a notre ame clerc et foial, Bernard de Brocas, salutz. A fin que toutes choses nadgaires |2| commises a William de Farlee, lors nostre conestable de Burdeaux qi est a Dieu comandez, |3| soient duement executez, nous confiantz de vos seens, loialtee et diligence, vous ordonnons |4| et establissons en lieu du dit William, donantz et commettantz a vous, par la tenour des |5| presentes, auctorite et poair : de prendre et de recevoir les accomptes et les emolumentz et revenuz |6| que nous avons ou devons avoir en toute nostre seignurie Daquitaigne, tant ordinairs ou extra-|7|-ordinairs, des fees, des monoies dor et dargent ou noires, come des subsides, des emolumentz, |8| des sealx des seneschaux et des services, pur cause des fees que sont ou doivent |9| estre tenuz de nous, et des toutes autres revenuz et profitz que a nous appartenent ou doivent |10| appartenir, per queconque cause que ce soit, et de donner quittances de ce que en serra par vous |11| receu ; de paier aussi noz officers, chastelleins et autres ministres, nadgairs retenuz par devers |12| nous, qi sont a present es dites parties, selonc les lettres patentes qils ont de nous ou de |13| noz lieu tenantz sur lour offices ; et de faire tout ce que a nostre dit conestable appartenoit |14| faire, aussi avant come il eust este en vie au jour present; et si le dit William de |15| Farlee avoit au temps de son vivant daucunes persones receu duement aucunes accomp-|16|-tes, de lesser et de faire copier les dites accomptes et de les nous envoier, enclos desouz |17| vostre seal et aussi desouz le seal de nostre ame conseiller Guillie’ ¹ de Siris, chivaler. Luy quele |18| Gillie’ de Siris, ou ses deputez, nous volons qil soit al oir et sur lexamination et |19| discussion des toutes tielles accomptes. Sur quoi nous lui avons donez et donons, et a ses |20| commis, especiale poissance et dy mettre aussi un contrerollour, sur toutes les dites choses |21| escrire et veoir ensi estre faitz. Et ce que trovez en serra es escriptures du dit contrerollour, |22| vous serra allouez en nostre Escheqier. Toute foitz, nostre entencion est que tout ce qad este |23| escheu en nostre dite seignurie Daquitaigne, par avant la donation que nous avons fait a nostre |24| tres cher eisne filz, le prince Daquitaigne et de Gales, que cella viegne et tourne a nostre |25| profit et tout ce que serra escheu puis la dite donation, nous volons que a lui ou ses |26| deputez soit baille, parmy ce que les officers, chastelleins et autres charges necessairs |27| soient promptement paiez de la date du dit doun en cea, sur ce que a nostre dit filz |28| devra appartenir. Et, si de ce que a nous doit appartenir, aucune chose avoit este paie en-|29|-pris que deust cheir sur nostre dit filz, nous volons qil soit recovere de lui et appliqe |30| a nostre profit. Si prendrez vous pur voz gages trois roialx le jour, tant come vous |31| tendrez le dit office. Donne par tesmoignance de nostre grant seal, a nostre palays de |32| Westm’, le ix jour de decembre, lan de grace mill tres centz sessant et deux.

8 December 1362. De generali attornato.

Magister Bernardus Brocas, clericus qui in obsequium regis per preceptum regis ad partes Vasconie profecturus est, habet litteras |2| regis de generali attornato, sub nominibus Roberti de Loxle et Ricardi Pruet, sub alternatione, ad lucrandum etc., in quibus-|3|-cumque curiis Anglie, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, viij die decembris.

David de Woll’ recepit attornamentum.

15 January 1363. De bladis traducendis.

Rex universis et singulis vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris ac custodibus portuum et passagiorum regni nostri, necnon |2| aliis fidelibus suis ad quos etc., salutem. Sciatis quod, de gracia nostra speciali, concessimus dilecto nobis Johanni Michel de |3| London’, mercatori, quod ipse, per se vel servientes suos, viginti dolia frumenti in portu London’ carcare et |4| ea exinde usque ad partes Vasconie ducere possit, ad commodum suum inde faciendum. Et ideo vobis mandamus |5| quod ipsum Johannem, per se vel per servientes suos, dicta viginti dolia frumenti in portu predicto carcare et |6| ea exinde ad dictas partes Vasconie ducere permittatis, in forma predicta et quibuscumque mandatis seu procla-|7|-mationibus in contrarium factis non obstantibus. In cuius etc. Teste rege. Apud Westm’, xv die januarii.

Per consilium.

23 January 1363. De protectione.

Alannus de Carlel qui in obsequium regis versus Burdeux per preceptum regis profecturus est, habet litteras regis de protectione |2| cum clausula volumus usque ad festum Pentecostes proxime futurum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, xxiij |3| die januarii.

Per ipsum regem.

26 November 1362. De protectione.

Edmundus Bulstrode, filius Edmundi Bulstrode qui in obsequium regis in comitiva magistri Johannis de Stretle ad partes |2| Vasconie profecturus est, habet litteras regis de protectione cum clausula volumus, per unum annum duraturas. Presentibus etc. Teste rege. Apud Westm’, |3| xxvj die novembris.

Per testimonium ipsius Johannis.

18 January 1363. De navibus arestandis.

Rex universis et singulis admirallis, eorum loca tenentibus, dominis, magistris, marinariis navium, necnon vicecomitibus, maioribus, ballivis, ministris et aliis fidelibus suis, tam infra libertates quam extra, ad quos etc., salutem. Sciatis quod assigna-|2|-vimus dilectos nobis Robertum de Appelby et Ricardus de Imworth’, servientes nostros ad arma, conjunctim et divisim, ad |3| omnes naves portagii quinquaginta doliorum et ultra, in singulis portubus et locis ab ore aque Thamis’ versus partes |4| occidentales, tam infra libertatem Quinque Portuum et alias libertates quam extra, ubicumque inveniri poterunt arestandas |5| et usque portum de Plummuth’ duci faciendas, ita quod sint ibidem citra festum Pasche proxime futurum vel in eodem |6| festo ad ultimum, prompte et parate ad proficiscendum exinde in obsequium nostrum ad partes Vasconie, cum carissimo primo-|7|-genito nostro Edwardo, principe Aquitannie et Wallie et aliis fidelibus nostris in comitiva sua ad easdem partes profecturis, necnon |8| ad tot marinarios quot pro regimine navium predictarum fuerint necessarii eligendos et capiendos et in navibus illis ponendos |9| in eisdem navibus, pro regimine earumdem, ad vadia nostra quamdiu indigerint moraturos, et ad |10| omnes illos quos in hac |11| parte contrarios invenerint seu rebelles arestandos et in prisonis nostris mancipandos in eisdem detinendos, quousque nos |12| eorum punitionem aliter duxerimus ordinandum. Et ideo vobis et cuilibet vestrum mandamus firmiter injungentes quod eisdem |13| Roberto et Ricardo et eorum alteri, in premissis omnibus et singulis faciendis et exequendis, intendentes sitis consulentes |14| et auxiliantes, quotiens et prout per ipsos seu eorum alterum super hoc ex parte nostra fueritis premuniti. In cuius etc. Teste rege. |15| Apud Westm’, xviij die januarii.

Per ipsum regem.

Same as above

15 January 1363. De generali attornato.

Thomas Florak qui in comitiva carissimi filii Regis Edwardi principis Aquitanie et Wallie qui in obsequium regis ad partes |2| Vasconie profecturus est, habet litteras regis de generali attornato, sub nominibus Johannis Frisel et Johannis Bridemere sub alternatione ad lucrandum etc., in quibuscumque curiis Anglie per unum annum duraturas present’ etc. Teste rege apud Westm’, xv die |3| [Janua]r’. ¹

David de Wollore recepit attornamentum.